|
34.
Hoc dico: Si bellum hoc, si hic hostis, si ille rex contemnendus fuisset, neque
tanta cura senatus et populus Romanus suscipiendum putasset neque tot annos
gessisset neque tanta gloria L. <Lucullus>, neque vero eius belli
conficiendum exitum tanto studio populus Romanus ad Cn. Pompeium detulisset.
Cuius ex omnibus pugnis, quae sunt innumerabiles, vel acerrima mihi videtur
illa quae cum rege commissa est et summa contentione pugnata. Qua ex pugna cum
se ille eripuisset et Bosphorum confugisset quo exercitus adire non posset,
etiam in extrema fortuna et fuga nomen tamen retinuit regium. Itaque ipse
Pompeius regno possesso ex omnibus oris ac notis sedibus hoste pulso tamen
tantum in unius anima posuit ut, cum ipse omnia quae tenuerat, adierat,
sperarat, victoria possideret, tamen non ante quam illum vita expulit bellum
confectum iudicarit. Hunc tu hostem, Cato, contemnis quocum per tot annos tot
proeliis tot imperatores bella gesserunt, cuius expulsi et eiecti vita tanti
aestimata est ut morte eius nuntiata denique bellum confectum arbitrarentur?
Hoc igitur in bello L. Murenam legatum fortissimi animi, summi consili, maximi
laboris cognitum esse defendimus, et hanc eius operam non minus ad consulatum
adipiscendum quam hanc nostram forensem industriam dignitatis habuisse.
35.
At enim in praeturae petitione prior renuntiatus est Servius. Pergitisne vos
tamquam ex syngrapha agere cum populo ut, quem locum semel honoris cuipiam
dederit, eundem <in> reliquis honoribus debeat? Quod enim fretum, quem
Euripum tot motus, tantas, tam varias habere putatis agitationes commutationesque
fluctuum, quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum? Dies intermissus aut nox
interposita saepe perturbat omnia, et totam opinionem parva non numquam
commutat aura rumoris. Saepe etiam sine ulla aperta causa fit aliud atque
existimaris, ut non numquam ita factum esse etiam populus admiretur, quasi vero
non ipse fecerit.
36.
Nihil est incertius volgo, nihil obscurius voluntate hominum, nihil fallacius
ratione tota comitiorum. Quis L. Philippum
summo ingenio, opera, gratia, nobilitate a M. Herennio superari posse
arbitratus est? quis Q. Catulum humanitate, sapientia, integritate
antecellentem a Cn. Mallio? quis M. Scaurum, hominem gravissimum, civem egregium,
fortissimum senatorem, a Q. Maximo? Non modo horum nihil ita fore putatum est
sed, ne cum esset factum quidem, qua re ita factum esset intellegi potuit. Nam, ut tempestates saepe certo aliquo caeli signo
commoventur, saepe improviso nulla ex certa ratione obscura aliqua ex causa
concitantur, sic in hac comitiorum tempestate populari saepe intellegas quo
signo commota sit, saepe ita obscura causa est ut casu excitata esse videatur.
|