|
44. At
infestis prope signis inferuntur Galli in M. Fonteium et instant atque urgent
summo cum studio, summa cum audacia. Video, iudices; sed multis et firmis
praesidiis vobis adiutoribus isti immani atque intolerandae barbariae
resistemus. Primum obicitur contra istorum impetus Macedonia, fidelis et amica
populo Romano provincia; quae cum se ac suas urbis non solum consilio sed etiam
manu M. Fontei conservatam esse dicat, ut ipsa per hunc a Thraecum adventu ac
depopulatione defensa <est>, sic ab huius nunc capite Gallorum impetus
terroresque depellit.
45.
Constituitur ex altera parte ulterior Hispania, quae profecto <non> modo
religione sua resistere istorum cupiditati potest sed etiam sceleratorum
hominum periuria testimoniis ac laudationibus suis refutare. Atque ex
ipsa etiam Gallia fidelissima et gravissima auxilia sumuntur. Venit huic
subsidio misero atque innocenti Massiliensium cuncta civitas, quae non solum ob
eam causam laborat ut huic, a quo ipsa servata est, parem gratiam referre
videatur sed etiam quod ea condicione atque eo fato se in eis terris conlocatam
esse arbitratur ne quid nostris hominibus istae gentes nocere possint.
46.
Propugnat pariter pro salute M. Fontei Narbonensis colonia, quae per hunc ipsa
nuper obsidione hostium liberata nunc eiusdem miseriis ac periculis commovetur.
Denique ut oportet bello Gallico, ut maiorum iura moresque praescribunt, nemo
est civis Romanus qui sibi ulla excusatione utendum putet; omnes illius
provinciae publicani, agricolae, pecuarii, ceteri negotiatores uno animo M.
Fonteium atque una voce defendunt. Quod si tantas auxiliorum nostrorum copias
Indutiomarus ipse despexerit, dux Allobrogum ceterorumque Gallorum, num etiam
de matris hunc complexu, lectissimae miserrimaeque feminae, vobis
inspectantibus avellet atque abstrahet? praesertim cum virgo Vestalis ex altera
parte germanum fratrem complexa teneat vestramque, iudices, ac populi Romani
fidem imploret; quae pro vobis liberisque vestris tot annos in dis immortalibus
placandis occupata est ut ea nunc pro salute sua fratrisque sui animos vestros
placare possit.
47.
Cui miserae quod praesidium, quod solacium reliquum est hoc amisso? Nam ceterae
feminae gignere ipsae sibi praesidia et habere domi fortunarum omnium socium
participemque possunt; huic vero virgini quid est praeter fratrem quod aut
iucundum aut carum esse possit? Nolite pati, iudices, aras deorum immortalium
Vestaeque matris cotidianis virginis lamentationibus de vestro iudicio
commoneri; prospicite ne ille ignis aeternus nocturnis Fonteiae laboribus
vigiliisque servatus sacerdotis vestrae lacrimis exstinctus esse dicatur.
48.
Tendit ad vos virgo Vestalis manus supplices easdem quas pro vobis dis
immortalibus tendere consuevit. Cavete ne periculosum superbumque sit eius vos
obsecrationem repudiare cuius preces si di aspernarentur, haec salva esse non
possent. Videtisne subito, iudices,
virum fortissimum, M. Fonteium, parentis et sororis commemoratione lacrimas
profudisse? Qui numquam in acie pertimuerit, qui se armatus saepe in hostium
manum multitudinemque immiserit, cum in eius modi periculis eadem se solacia
suis relinquere arbitraretur quae suus pater sibi reliquisset, idem nunc
conturbato animo pertimescit ne non modo ornamento et adiumento non sit suis
sed etiam cum acerbissimo luctu dedecus aeternum miseris atque ignominiam
relinquat.
49. O fortunam longe
disparem, M. Fontei, si deligere potuisses ut potius telis tibi Gallorum quam
periuriis intereundum esset! Tum enim vitae socia virtus, mortis comes gloria
fuisset; nunc vero qui est dolor victoriae te atque imperi poenas ad eorum
arbitrium sufferre qui aut victi armis sunt aut invitissimi paruerunt! A quo
periculo defendite, iudices, civem fortem atque innocentem; curate ut nostris
testibus plus quam alienigenis credidisse videamini, plus saluti civium quam
hostium libidini consuluisse, graviorem duxisse eius obsecrationem quae vestris
sacris praesit quam eorum audaciam qui cum omnium sacris delubrisque bella
gesserunt. Postremo prospicite, iudices, id quod ad dignitatem populi Romani
maxime pertinet, ut plus apud vos preces virginis Vestalis quam minae Gallorum
valuisse videantur.
|