|
7.
Extat epistola Opili Macrini, patris Diadumeni,
qua gloriatur nontam se ad imperium pervenisse, qui esset secundus imperii,
quam quod Antoniani nominis esset pater factus, quo clarius illis temporibus
non fuerat vel deorum. Quam epistolam priusquam intexam, libet versus inserere
in Commodum dictos, qui se Herculem appellaverat, ut intellegant omnes tam
clarum fuisse Antoninorum nomen, ut illi ne deorum nomen commode videretur
adiungi. Versus in Commodum Antoninum dicti :
Commodus Herculem nomen habere cupit,
Antoninorum non putat esse bonum,
expers humani iuris et imperii,
sperans quin etiam clarius esse deum,
quam si sit princeps nominis egregii.
Non erit
iste deus nec tamen ullus homo.
Hi versus a Graeco nescio quo compositi a
malo poeta in Latinum translati sunt, quos ego idcirco inserendos putavi, ut scirent
omnes Antoninos pluris fuisse quam deos, ac trium principum amore, quo
sapientia, bonitas, pietas consecrata sit, in Antonino pietas, in Vero bonitas,
in Marco sapientia. Redeo nunc ad epistolam Macrini Opilii : "Opilius
Macrinus Noniae Celsae coniugi. Quid boni adepti sumus, mi uxor, caret
aestimatione. Et fortassis de imperio me putes dicere - non magnum est istud,
quod etiam indignis fortuna concessit, - : Antonini paterfactus sum, Antonini
mater es facta. O nos beatos, o fortunam domum, praeclaram laudem nunc demum
felicis imperii. Di faxint et bona Iuno, quam colis, ut et ille Antonini
meritum effingat, et ego, qui sum pater Antonini, dignus omnibus videar."
8.
Hac epistola indicatur, quantum gloriae adeptus sibi videretur, quod vocatus
est filius Antoninus. Hic tamen quarto decimo mense imperii ob incivilem patris
atquea sperum principatum interfectus est cum patre, non suo nomine. Quamvis
etiam istum ultra aetatem saevisse in pleroque repperiam, ut docent litterae ab
hoc eodem ad patrem missae. Nam cum quidam defectionis suspicionem incurrissent
et eos Macrinus saevissime punisset filio forte absente atque hic audisset
auctores quidem defectionis occisos, conscios tamen, quorum dux Armeniae erat
et item legatus Asiae atque Arabiae, ob antiquam familiaritatem dimissos, his
litteris convenisse patrem dicitur, paribus missisetiam ad matrem, quarum
exemplum historiae causa inserendum putavi : "Patri Augusto filius
Augustus. Non satis, mi pater, videris in amore nostro tenuisse tuos mores, qui
tyrannidis adfectatae conscios reservasti sperans eos vel ob amiciores tibi
futuros, si his parceres, vel ob antiquam familiaritatem dimittendos : quod nec
debuit fieri nec proderit. Nam primum omnium iam te exulcerati suspicionibus
amare non possunt. Deinde crudeliores inimici sunt, qui obliti veteris familiaritatis se
inimicissisis tuis iunxerunt. Adde quod adhuc exercitus habent. Si te nulla movet tantarum gloria rerum, Ascanium
surgentem et spes heredis Iuli respice, cui regnum Italiae Romanaeque tellus
debetur. Feriendi sunt isti, si vis esse securus. Nam vitio generis humani alii
non sunt defuturi, cui isti servantur." Hanc epistolam quidam ipsius,
quidam magistri eius Caeliani ferunt, Afri quondam rhetoris, ex qua apparet, quam
asper futurus iuvenis, si vixisset.
9.
Extat alia epistola ad matrem ab oedem destinata talis : "Dominus noster
et Augustus nec te amat nec ipsum se, qui inimicos suos servat. Age igitur, ut Arabianus
et Tuscus et Gellius ad palum deligentur, ne, si occasio fuerit, non
praetermittant." Et, quantum Lollius Urbicus in historia sui temporis
dicit, istae litterae per notarium proditae illi puero multum apud milites
obfuisse dicuntur. Nam, cum patrem occidissent, quidam hunc servare voluerunt,
sed extitit cubicularius, qui has epistolas contioni militum legit. Interfectis
igitur ambobus et capitibus pilo circumlatis in Marcum Aurelium Antoninum
caritate nominis inclinavit exercitus. Is
filius Bassiani Caracalli ferebatur. Erat autem templi Heliogabali sacerdos,
homo omniium inpurissimus et qui fato quodam Romanum deformarit imperium. De
quo quidem, quia multa sunt, loco suo disseram.
|