|
13. Fuerunt et alia sub eo bella
plurima, ex quibus semper primus victor revertit et cum ingentibus spoliis
atque captivis. Extat oratio eiusdem missa ad senatum, cuius hoc exemplum est :
"Brevi tempore, p. c., tot bella gessi quot nemo veterum. Tantum praedae in Romanum solum attuli, quantum
sperari non potuit. Tantum captivorum adduxi, ut vix sola Romana
sufficiant." creliqua orationis ad hanc rem [non] necessaria. Pacata
Germania Sirmium venit, Sarmatis inferre bellum parans atque animo concipiens
usque ad oceanum septentrionales partes in Romanam ditionem redigere; quod
fecisset, si vixisset, ut Herodianus dicit, Graecus scriptor, qui ei, quantum
videmus, in odium Alexandri plurimum favit. Sed cum Romani eius crudelitatem
ferre non possent, quod delatores evocaret, accusatores inmitteret, crimina
fingeret, innocentes occideret, damnaret omnes, quicumque in iudicium
venissent, ex ditissimis hominibus pauperrimos faceret nec eliunde nisi malo
alieno pecuniam quaereret, deinde sine delicto consulares viros et duces multos
interimeret, alios siccis vehiculis exhiberet, alios in custodia detineret,
nihil denique praetermitteret, quod ad crudelitatem videretur operari, contra
eum defectionem pararunt. Nec solum Romani sed, quia et in milites saeviebat,
exercitus, qui in Africa erat, subita et ingenti seditione Gordianum senem,
virum gravissimum, qui erat pro consule, imperatorem fecerunt. Cuius factionis
hic ordo fuit.
14.
Erat fisci procurator in Libya, qui omnes Maximini studio spoliaverat; hic per
rusticanam plebem, deinde et quosdam milites interemptus est pellentes eos, qui
rationalem in honorem Maximini defendebant. Sed cum viderent auctores caedis
eius acrioribus remediis sibi sebveniendum esse, Gordianum proconsulem, virum,
ut diximus, venerabilem, natu grandiorem, omni virtutum genere florentem, ab
Alexandro ex senatus consulto in Africam missum, reclamantem et se terrae
adfligentem, opertum purpura imperare coegerunt, instantes cum gladiis et cum
omni genere telorum. Et primo quidem invitus Gordianus purpuram sumpserat,
postea vero, cum vidit neque filio neque familiae suae tutum id esse, volens
suscepit imperium et appellatus est omnibus Afris Augustus cum filio apud
oppidum Tysdrum. Inde propere Carthaginem venit cum pompa regali et
protectoribus et fascibus laureatis, unde Romam ad senatum litteras misit, quae
occiso Vitaliano, duce militum praetorianorum, in odium Maximini gratanter
acceptae sunt. Appelati etiam Gordianus senex et Gordianus iuvenis a senatu
Augusti.
15.
Interfecti deinde omnes delatores, omnes accusatores, omnes amici Maximini,
interfectus est Sabinus prafectus urbis percussus in populo. Ubi haec gesta sunt,
senatus magis timens Mximinum aperte ac libere hostes appelat Maximinum et eius
filium. Litteras deinde mittit ad omnes provincias, ut communi saluti
libertatique subveniant; quae auditae sunt ab omnibus. Denique ubique amici et
administratores et duces tribuni et milites Maximini interfecti sunt; paucae
civitates fidem hosti publico servaverunt, quae proditis his, qui missi ad eos
fuerant, ad Maximinum cito per indices detulerunt. Litterarum senatus exemplum
hoc fuit: "Senatus populusque Romanus per Gordianos principes a
tristissima belua liberari coeptus proconsulibus, praesidibus, legatis,
ducibus, tribunis, magistratibus ac singulis civitatibus et municipiis et
oppidis et vicis et castellis salutem, quam nunc primum recipere coepit, dicit.
Dis faventibus Gordianum proconsularem, virum sanctissimum et gravissimum
senatorem, principem meruimus, Augustum appellavimus, nec solum illum, sed
etiam in subsidium rei p. filium eius Gordianum, nobilem iuvenem. Vestrum nunc
est consentire ad salutem rei p. optinendam et ad scelera defendenda et ad
illam beluam atque illius amicos, ubicumque fuerint, persequendos. A nobis
etiam Maximinus cum filio suo hostis est iudicatus."
16.
Senatus consulti autem hoc fuit exemplum: cum ventum esset in aedem Castorum
die VI. kl. Iuliarum, acceptas litteras Iunius Silanus consul ex Africa
Gordiani imperatoris, patris patriae, proconsulis recitavit: "invitum me,
p. c., iuvenes, quibus Africa tuenda commissa est, ad imperium vocarunt. Sed intuitu vestri necessitatem libens sustineo.
Vestrum est aestimare, quid velitis. Nam ego usque ad senatus iudicium incertus et
varius fluctuabo." Lectis litteris statim senatus adclamavit: "Gordiane
Auguste, di te servent. Felix imperes. Salvus imperes. Tu nos liberasti. Per te
salva res p.; omnes tibi gratias agimus." Item consul rettulit: "P.
c., de Maximinis quid placet?" Responsum est: "Hostes, hostes. Qui
eos occiderit, praemium merebitur." Item consul dixit: "De amicis
Maximini quid videtur?" Adclamatum est: "Hostes, hostes. Qui eos occiderit,
praemium merebitur." Item adclamatum est: "Inimicus senatus in crucem
tollatur. Hostis senatus ubicumque feriatur. Inimici senatus vivi exurantur. Gordiani Augusti, di vos servent. Ambo feliciter
agatis, ambo feliciter imperetis. Nepoti Gordiani praeturam decernimus, nepoti
Gordiani consulatum spondemus. Nepos Gordiani Caesar appelletur. Tertius Gordianus
praeturam accipiat."
|