|
1.
Hic Gordiani senis, proconsulis Africae, filius,
qui cum patre et ab Afris et a senatu Augustus appellatus est, litteris et
moribus clarus fuit praeter nobilitatem quam, ut nonnulli, ab Antoninis, ut plurimi,
ab Antoniis duxit. Si quidem argumento ad probandam generis qualitatem alii hoc
esse edisserant, quod Africanus Gordianus senior appellatus est cognomine
Scipionum, quod domum Pompeianum in urbe habuit, quod Antoninorum cognomine
semper est nuncupatus, quod Antonium filium suum ipse significari voluit in
senatu : quae singulas videntur familias designare. Sed ego Iunium Cordum
sequor, qui dicit ex omnibus his familiis Gordianorum coaluisse nobilitatem.
Idem igitur natus patri primus ex Fabia Orestila, Antonini pronepote, unde
Caesarum quoque familiam contingere videbatur. Et primis diebus sui natalis
Antoninus est appellatus, mox in senatu Antonii nomen est editum, vulgo deinde
Gordianus haberi coeptus.
2.
In studiis gravissimae opinionis fuit, forma conspicuus, memoriae singularis,
bonitatis insignis, adeo ut semper in scolis, si qui puerorum verberaretur,
ille lacrimas non teneret. Sereno Sammonico, qui patris eius amicissimus, sibi
autem praeceptor fuit, nimis acceptus et carus, usque adeo ut omnes libros
Sereni Sammonici patris sui, qui censebantur as sexaginta et duo milia, [qui]
Gordiano minori moriens ille relinqueret. Quod eum ad caelum tulit, si quidem
tantae bibliothecae copia et splendore donatus in famam hominum litterarum
decore pervenit. Quaesturam Heliogabalo
auctore promeruit, idcirco quod luxurioso imperatori lascivia iuvenis, non
tamen luxuriosa neque infamis, praedicata est. Praeturam Alexandro auctore
urbanam tenuit, in qua tantus iurus dictionis gratia fuit, ut statim
consulatum, quem pater sero acceperat, mereretur. Maximini seu eiusdem
Alexandri temporibus ad proconsulatum patris missus legatus est a senatu atque
illic ea, quae superius dicta sunt, contigerunt.
3.
Fuit vini cupidior, semper tamen undecumque conditi, nunc rosa, nunc mastice,
nunc absentio ceterisque rebus, quibus gula maxime delectatur. Cibi parcus, ita
ut intra punctum temporis vel prandium si pranderet, vel cenam finiret. Mulierum cupidissimus; habuisse
enim decretas sibi concubinas viginti et duas fertur, ex quibus omnibus ternos
et quaternos filios dereliquit. Appellatus est sui temporis Priamus, quem vulgo
iocantes, quod esset natura propensior, Priapum, non Priamum, saepe vocitarunt.
Vixit in deliciis, in hortis, in balneis, in amoenissimis nemoribus, nec pater
aspernatus est, sapessime dicens illum quandocumque in summa claritate cito
esse moriturum. Nec tamen in vita sua
fortitudine bonis umquam degeneravit, semperque inter inlustrissimos fuit cives
nec rei p. ad consultationem defuit. Denique etiam senatus libentissime illum Augustum
appellavit atque in eo spem publicam posuit. Vestitu cultissimus, servis et
omnibus suis carus. Cordus dicit uxorem eum numquam habere voluisse. Contra Dexippus putat eius
filium esse Gordiamum tertium, qui post hoc cum Balbino et Puppieno sive Maximo
puerulus est adeptus imperium.
4.
Cum senior Gordianus mathematicum aliquando consuleret de genitura huius,
respondisse ille dicitur hunc et filium imperatoris et patrem ipsum imperatorem
futurum. Et
cum senior Gordianus rideret, ostendisse constellationem mathematicum ferunt et
de libris veteribus dictasse, ita ut probaret se vera dixisse. Qui quidem et
seni et iuveni et diem et genus mortis et loca, quibus essent perituri,
opstinata constantia e veritae praedixit. Quae omnia postea Gordiano senior in
Africa, iam imperator et quando nihil timebat, narasse perhibetur, de morte
quin etiam sua filiique et de genere mortis dixisse. Cantabat praeterea versus
senex, cum Gordianum filium vidisset, hos saepissime :
Ostendent terris
hunc tantum {hunc} fata neque ultra
esse sinent. Nimium vobis Romana propago
visa potens, superi, propria haec si dona fuissent.
Extant dicta et soluta oratione et versibus
Gordiani iunioris, quae hodie ab eius adfinibus frequentantur, non magna, non
minima sed media et quae appareat hominis esse ingeniosi sed luxuriantis et
suum deserentis ingenium.
5.
Pomorum et olerum avidissimus fuit, in reliquo ciborum genere parcissimus, ut
semper pomorum aliquid recentium devoraret. Frigidarum percupidus nec facile
per aestatem nisi frigidas et quam plurimas bibit. Et erat corporis vasti,
quare magis ad frigidas urguebatur. Haec de Gordiano iuniore digna memoratu comperimus : non
enim nobis talia dicenda sunt, quae Iunius Cordus ridicule ac stulte composuit
de voluptatibus domesticis ceterisque infirmis rebus. Quare qui velit scire,
ipsum legat Cordum, qui dicit, et quos servos habuerit unusquisque principum et
quos amicos et quot paenulas quotve clamydes, quorum etiam scientia nulli rei
prodest, si quidem ea debeant in historia poni ab historiografis, quae aut
fugienda sint aut sequenda. Sane quod praetermitttnedum esse non censui, quia
mirabile visum est, lectum apud Vulcatium Terentianum, qui et ipse historiam
sui temporis scripsit, in litteras misi Gordianum seniorem Augusti vultum sic
repraesentasse, ut et vocem et morem et staturam eiusdem ostentare videretur,
filium vero Pompeio simillimum visum, quamvis Pompeius obesi corporis fuisse
denegetur, nepotem autem, cuius etiam nunc imagines videmus, Scipionis Asiatici
faciem rettulisse. Quod pro sui
admiratione tacendum esse non credidi.
|