|
1.
Post mortem duorum Gordianorum senatus trepidus
et Maximinum vehementius timens ex viginti viris, quos ad rem p. tuendam
delegerat. Puppienum
sive Maximum et Clodium Balbinum Augustos appellavit, ambos ex consulibus. Tunc
populus et milites Gordianum parvulumn annos agentem, ut plerique adserunt,
undecim, ut nonnulli, tredecim, ut Iunius Cordus dicit, sedecim - nam vicesimo
et secundo anno eum perisse adserit - petiverunt, ut Caesar appellaretur;
raptusque ad senatum atque inde in contione positus indumento imperatorio
tectus Caesar est nuncupatus. Hic natus est, ut plures adserunt, ex filia
Gordiani, ut unus aut duo - nam amplius invenire non potui - ex filio, qui in
Africa perit. Gordianus scilicet Caesar factus quod apud matrem educatus est
et, cum extinctis Maximinis Maximus etiam et Balbinus militari seditione
interempti essent, qui biennio imperaverant, Gordianus adulescens, qui Caesar
eatenus fuerat, et a militibus et populo et a senatu et ab omnibus gentibus
ingenti amore, ingenti studio et gratia Augustus est appellatus. Amabatur autem merito avi et avunculi sive patris, qui
ambo pro senatu et pro p. R. contra Maximinum arma sumpserunt et militari vel
morte vel necessitate perierunt. Post hoc veterani ad curiam venerunt, ut
discerent, quid actum esset. Ex quibus duo ingressi Capitolium, cum illic
senatus ageretur, ante ipsam aram a Gallicano ex consulibus et Maecena ex
ducibus interempti sunt, atque bellum intestinum ortum est, cum esset armati
etiam senatores, ignorantibus veteranis, quod Gordianus adulescens solus
teneret imperium.
2.
Dexippus quidem adseverat ex filio Gordiani tertium Gordianum esse natum. Et
posteaquam constitit apud veteranos quoque solum Gordianum imperare, inter
populum et milites ac veteranos pax roborata est, et hic finis belli intestini
fuit, cum esset delatus Gordiano puero consulatus. Sed indicium non diu
imperaturi Gordiani hoc fuit, quod eclipsis solis facta est, ut nos crederetur
neque sine luminibus accensis quicquam agi posset. Post haec tamen voluptatibus et
deliciis populus Romanus vacavit, ut ea, quae fuerant aspere gesta mitigaret.
Venusto et Sabino conss. inita est factio in Africa contra Gordianum tertium
duce Sabiniano; quem Gordianus per praesidem Mauretaniae obsessis coniuratis
ita oppressit, ut ad eum tradendum Carthaginem omnes venirent et crimina
confidenes et veniam sceleribus postulantes. Finita igitur sollicitudine in Africa Gordiano iam iterum et Pompeiano
conss. bellum Persicum natum est. Quando et adulescens Gordianus, priusquam ad
bellum profisceretur, [et] duxit uxorem filiam Misithei, doctissimi viri, quem
causa eloquentiae dignum parentela sua putavit et praefectum statim fecit. Post
quod non puerile iam et contemptibile videbatur imperium, si quidem et optimi
soceri consiliis adiuvaretur et ipse pro pietate aliquantulum saperet nec per
spadones ac ministros aulicos matris vel ignorantia vel coniventia venderetur.
3.
Extat denique et soceri eius ad eum epistolo et ipsius Gordiani ad socerum, qua
intellegitur eius saeculum emendatius ac diligentius socero adiuvante
perfectum. Quarum
exemplum hoc est : "Domino filio et Augusto Misitheus socer et praefectus.
Evasisse nos gravem temporum maculam, qua per spadones et per illos, qui amici
tibi videbantur - erant autem vehementes inimici - omnia vendebantur, voluptati
est eo magis, quo tibi gratior emendatio est, ut, si qua vitia fuerunt, tua non
fuisse satis constet, mi fili venerabilis. Neque enim quisquam ferre potuit
datas eunuchis suffragantibus militum praeposituras, negatum laboribus
praemium, aut interemptos aut liberatos pro libidine atque mercede, quos non
decebat, vacuatum aerarium, per eos, qui cottidie te insidiosissime
frequentabant, initas factiones, ut tu deciperis, cum inter se de bonis pessimi
quique haberent ante consilia tibimet suggerenda, bonos pellerent, detestandos
insinuarent, omnes postremo tuas fabulas venderent. Diis igitur gratias, quod
volente te ipso emendanta res p. est. Delectat sane boni esse principis socerum
et eius, qui omnia requirat et omnia velit scire et qui pepulerit homines, per
quos antea velut in auctione positus nundinatus est".
4.
Item Gordiani ad ipsum : "Imperator Gordianus Augustus Misitheo patri et
praefecto. Nisi dii omnipotentes Romanum tuerentur imperium, etiam nunc per
emptos spadones velut in hasta positi venderemur. Denique nunc demum intellego neque
Feliciones praetorianis cohortibus praeponi debuisse, neque Serapammoni quartam
legionem credendam fuisse, et, ut omnia dinumerare mittam, multa non esse
facienda quae feci; sed diis gratias, quod te insinuante, qui nihil vendis,
didici ea, quae inclusus scire non poteram. Quid enim facerem, quod et mater
nos venderet et consilio cum Gaudiano et Reverendo et Montano habito vel
laudaret aliquos vel vituperaret, et illorum consensu quasi etiam, quod
dixerat, adprobarem? Mi pater, verum audias velim : miser est imperator, apud
quem vera reticentur, qui cum ipse publice ambulare non possit, necesse est, ut
audiat et vel audita vel a plurimis roborata confirmet". His epistolis
intellectum est adulescentem soceri consiliis emendatum atque correctum. Et
Misithei quidem epistolam Graecam quidam fuisse dicunt, sed in hanc sententiam.
Tantum autem valuit eius gravitas et sanctimonia, ut ex obscurissimo praeter
nobilitatem gestis etiam Gordianum clarum principem fecerit.
|