|
9. Suscepto igitur imperio, cum et
Philippus se contra Gordianum superbissime ageret et ille se imperatorum prolem
et virum nobilissimae familiae recognosceret nec ferre posset inprobitatem
hominis ignobilis, apud duces et milites adstante praefecto Maecio Gordiano,
adfini suo, in tribunali conquestus est, sperans posse imperium Philippo
abrogari. Sed hac conquestione nihil egit, cum illum incusasset, quod immemor
beneficiorum eius sibi minus gratus exsisteret. Et cum milites rogasset, cum
aperte duces ambisset, factione Philippi minor apud omnes fuit. Denique cum se
videret minorem haberi, petit, ut aequale saltem inter eos esset imperium, nec
impetravit. Dehinc petit, ut loco Caesaris haberetur, neque id optinuit. Petit
etiam, ut praefecti loco esset Philippo, quod et ipsum negatum est. Ultimae
preces fuerunt, ut eum Philippus pro duce haberet et pateretur vivere. Ad quod
quidem paene consenserat Philippus, ipse tacitus sed omnia per amicos agens
nutibus atque consiliis. Verum cum secum ipse cogitaret amore populi R. et
senatus circa Gordianum et totius Africae ac Syriae totiusque orbis Romani, cum
et nobilis esset et nepos ac filius imperatorum et bellis gravibus totam re p.
liberasset, posse fieri, ut ficta quandocumque militum voluntate Gordiano
redderetur imperium, re recenti cum in Gordianum irae militum famis causa
vehementes essent, clamantem e conspectu duci iussit ac dispoliari et occidi.
Quod cum primo dilatum esset, post, ut iussit, impletum est. Ita Philippus
impie, non iure optinuit imperium.
10.
Imperavit Gordianus annis sex. Asiae dum haec agerentur Argum Scytharum rex
finitimorum regan vastabat, maxime quod conpererat Misitheum perisse, cuius
consilio res p. fuerat gubernata. Philippus autem, ne a crudelitate nancisci
videretur imperium, Romam litteras misit, quibus scripsit Gordianum morbo
perisse seque a cunctis militibus electum. Nec defuit, ut senatus de his rebus,
quas non noverat, falleretur. Appellato igitur pricipe Philippo et Augusto
nuncupato Gordianum adulescentem inter deos rettulit. Fuit iuvenis laetus,
pulcher, amabilis, gratus omnibus, in vita iocundus, in litteris nobilis,
prorsus ut nihil preter aetatem deesset imperio. Amatus est a populo et senatu et
militibus ante Philippi factionem ita ut nemo principum. Cordus dicit omnes
milites eum filium appellasse, ab omni senatu filium dictum, omnem populum
delicias suas Gordianum dixisse. Denique Philippus, cum eum interfecisset,
neque imagines eius tollere neque statuas deponere neque nomen abradere, sed
divum semper appellans etiam apud ipsos milites, cum quibus factionem fecerat,
serio animo et peregrina calliditate veneratus est.
11.
Domus Gordianorum etiam nunc extat, quam iste Gordianus pulcherrime exornavit.
Est villa eorum via Praenestina ducentas columnas in tetrastylo habens, quarum
quinquaginta Carysteae quinquaginta Claudianae, quinquaginta Synnades,
quinquaginta Numidicae pari mensura sunt. In qua basilicae centenariae tres,
cetera huic operi convenientia et thermae, quales praeter urbem, ut tunc,
nusquam in urbe terrarum. Familiae Gordiani hoc senatus decrevit, ut a tutelis
atque a legationibus et a publicis necessitatibus, nisi si vellent, posteri
eius semper vacarent. Opera Gordiani
Romae nulla extant, praeter quaedam nymfia et balneas. Sed balneae privatis
hominibus fuerunt et ab eo in usum privatum exornatae sunt. Instituerat
porticum in campo Martio sub colle pedum mille, ita ut ab altera parte aeque
mille pedum porticus fieret atque inter virdiaria essent, lauro, myrto et buxo
frequentata, medium vero lithostrotum brevibus columnis altrinsecus positis et
sigillis per pedes mille, quod esset deambulatorium, ita ut in capite basilica
esset pedum quingentorum. Cogitaverat praeterea cum Misitheo, ut post basilicam
thermas aestivas sui nominis faceret, ita ut hiemales in principio porticum
poneret, ne sine usu essent vel virdiaria vel porticus. Sed haec omnia hunc privatorum et
possessionibus et hortis et aedificiis occupata sunt.
12.
Fuerunt sub Gordiano Romae elefanti triginta et duo, quorum ipse duodecim
miserat, Alexander decem, alces decem, tigres decem, leones mansueti sexaginta,
leopardi mansueti triginta, belbi, id es yaenae, decem, gladiatorum fiscalium
paria mille, hippopotami sex, rinoceros unus, arcoleontes decem, camelopardali
decem, onagri viginti, equi feri quadraginta et cetera huius modi animalia
innumera et diversa, quae omnia Philippus ludis saecularibus vel dedit vel
occidit; has autem omnes feras mansuetas et praeterea efferatas parabat ad
triumphum Persicum. Quod votum publicum nihil valuit. Nam omnia haec Philippus
exhibuit saecularibus ludis et muneribus atque circensibus, cum millesimum
annum a condita urbe in consulatu suo et filii sui celebravit. Quod de C.
Caesare memoriae traditum est, hoc etiam de Gordiano Cordus evenisse
perscribit; nam omnes, quicumque illum gladio adpetiverunt (qui novem fuisse
dicuntur), postea interemptis [a] Philippis se sua manu suisque gladiis et
isdem, quibus illum percusserant, interemisse dicuntur.
13.
Trium igitur Gordianorum haec fuit vita, qui omnes Augusti appellati sunt.
Gordiano sepulchrum milites apud Circesium castrum fecerunt in finibus
Persidis, titulum huius modi addentes et Graecis et Latinis et persicis et
Iudaicis et Aegyptiacis litteris, ut ab omnibus legerentur : "Divo
Gordiano victori Persarum, victori Gothorum, victori Sarmatarum, depulsori
Romanarum seditionum, victori Germanorum, sed non victori Philipporum".
Quod ideo videbatur additum, quia in campis Philippis ab Alanis tumultuario
proelio victus abscesserat, simul etiam quod a Philippis videbatur occisus.
Quem titulum evertisse Licinius dicitur eo tempore, quo est nanctus imperium,
cum se vellet videri a Philippis originem trahere. Quae omnia, Constantine maxime, idcirco sum
persecutus, ne quis tuae cognitioni deesset, quod dignum scientia videretur.
|