|
13. Senatus consulti autem, quo moti
sunt, haec forma est : cum ingredienti urbem Maximo Balbienus et Gordianus et
senatus et populus Romanus obviam processissent, adclamationes primum publicae
fuerunt, quae milites contingerent. Inde in senatum itum est, ubi post illa,
quae communia solent esse festa, dictum est : "Sapienter electi principes
sic agunt, per inperitos electi principes sic pereunt," cum constaret a
militibus factum Maximinum, Balbinum autem et Maximum a senatoribus. His
auditis milites gravius saevire coeperunt, in senatum praecipue, qui sibi
triumphare de militibus videbatur. Et Balbinus quidem cum Maximo urbem cum
magna moderatione gaudente senatu et p. R. regebant; senatui plurimum deferebatur;
leges optimas condebant, moderate causas audiebant, res bellicas pulcherrime
disponebant. Et cum iam paratum esset, ut contras Parthos Maximus
proficisceretur, Balbinus contra Germanos, puer autem Gordianus Romae
remaneret, milites occasionem quaerentes occidendorum principum, cum primo
invenire vix possent, quia Germani stipabant Maximum atque Balbinum, cotidie
ingravescebant.
14.
Et erant quidem discordiae inter Balbinum et Maximum, sed tacitae et quae intellegerentur
potius quam viderentur, cum Balbinus Maximum quasi ignobilem contemneret,
Maximus Balbinum quasi debilem calcaret. Qua re occasio militibus data est
intelligentibus facile discordes imperatores posse interfeci. ludis denique
scaenicis, cum multi et milites et aulici occupati essent, et in Palatio soli
cum Germanis principes remansissent, inpetum in eos fecerunt. Turbantibus
igitur militibus, cum primum nuntiatum esset Maximo turbam illam tempestatemque
vix evadi posse, nisi ad Germanos mitteretur, et forte in alia parte Palati
Germani cum Balbino essent, mittit ad Balbinum Maximus petens, ut ei praesidium
mitteret. Sed ille suspicatus, quod contra se eos peteret, quem putabat
monarchiam velle, primum frustatus est, deinde usque ad litem perventum est. In
hac tamen seditione illis contendentibus milites supervenerunt atque ambos eos
nudatos vestibus regalibus de Palatio cum iniuris produxerunt et per mediam
civitatem ad castra rapotare voluerunt magna ex parte laniatos. Sed ubi
conpererunt Germanos ad defensionem illorum supervenire, ambos occiderunt et in
itinere medio reliquerunt. Inter haec Gordianus Caesar sublatus a militibus
imperator est appellatus id est Augustus, quia non erat alius in praesenti,
insultantibus militibus senatui et populo, qui se statim in castra receperunt.
Germani sane, ne sine causa pugnarent occisis iam imperatoribus suis, extra
urbem, ubi suos habebant, se contulerunt.
15. Hunc
finem habuerunt boni imperatores, indignum vita et moribus suis : nam neque
Maximo sive Pupieno fortius neque balbino benignius fuit quicquam, quod in re
ipsa intellegi potest; neque enim, cum esset potestas, malos senatus eligeret.
Huc accedit quod multis honoribus ac potestatibus explorati sunt, cum alter bis
consul et praefectus urbis, alter bis consul et praefectus ad imperium longaevi
pervenissent, amabiles senatui et populoi etiam, qui Maximum iam leviter
pertimescebant. Haec sunt, quae de Maximo
ex Herodiano, Graeco scriptore, magna ex parte collegimus. Sed multi non a
Maximo, verum a Puppieno imperatore victum apud Aquileiam Maximinum esse
dixerunt, et iopsum cum Balbino esse occisum, ita ut Maximi nomen praetereant.
Tanta est autem historicorum inter se certantium inperitia vel usurpatio, ut
multi eundem Maximum quem Puppienum velint dici, cum Herodianus, vitae suae
temporum scriptor, Maximum dicat, non Puppienum, cum et Dexippus, Graecorum
scriptor, Maximum et Balbinum imperatores dicat factos contra Maximinum post
Gordianos duos et a Maximo victum Maximinum, non per Puppienum. His accedit
scriptorum inperitia, quae praef. praet. fuisse Gordianum parvolum dicunt,
ignorantibus multis collo saepe vectum, ut militibus ostenderetur. Imperarunt
autem Maximus et Balbinus anno uno, cum Maximinus imperasset cum filio, ut
quidam dicunt, per triennium, ut alii per biennium.
|