|
31.
Non tam digna res erat, ut etiam Vitruvia sive
Victoria in litteras mitteretur, nisi Gallieni mores hoc facerent, ut memoria
dignae etiam mulieres censerentur. Victoria enim, ubi filium ac nepotem a
militibus vidit occisos, Postumum, deinde Lollianum, Marium etiam, quem
principem milites nuncupaverant, interemptos, Tetricum, de quo superius dictum
est, ad imperium hortata est, ut virile semper facinus auderet. Insignita est
praeterea hoc titulo, ut castrorum se diceret matrem. Cusi sunt eius nummi
aerei, aurei et argentei, quorum hodieque forma extat apud Treviros. Quae quidem non diutius
vixit. Nam Tetrico imperante, ut plerique
loquuntur, occisa, ut alii adserunt, fatali necessitate consumpta. Haec sunt
quae de triginta tyrannis dicenda videbantur. Quos ego in unum volumen idcirco
contuli, ne, de singulis singula quaeque narrarem, nasceretur indigna fastidia
et ea, quae ferre lector non posset. Nunc ad Claudium principem redeo. De quo
speciale mihi volumen quamvis breve merito vitae illius videtur edendum addito
fratre singuli viro, ita ut de familia tam snacta et tam nobili saltim pauca
referantur. Studiose in medio feminas posui ad ludibrium Gallieni, quo nihil
prodigiosius passa est Romana res p., duos etiam nunc tyrannos quasi extra
numerum, quod alieni essent temporis, additurus, unum qui fuit Maximini temporibus,
alterum qui Claudii, ut tyrannorum triginta viri hoc volumine tenerentur.
Quaeso, qui expletum iam librum acceperas, boni consultas atque hos volumini
tuo volens addas, quos ergo, quem ad modum Valentem superiorem huic volumini,
sic post Claudium et Aureliam his qui inter Tacitum et Diocletianum fuerunt,
addere destinaveram. Sed errorem meum memor historiae diligentia tuae
eruditionis avertit. Habeo igitur gratiam, quod titulum meum prudentiae tuae
benignitas inplevit. Nemo in templo Pacis dicturus est me feminas inter
tyrannos [cum risu et ioco], tyrannas videlicet vel tyrannides, ut ipsi de me
solent cum risu et ioco iactitare, posuisse. Habent integrum numerum ex
arcanis historiae in meas litteras datum. Titus enim et Censorinus inseruntur,
quorum unus, ut dixi, sub Maximino, alter sub Claudio fuit, qui ambo ab isdem
militibus, a quibus purpura velati fuerant, interempti sunt.
32. Docet Dexippus nec Herodianus tacet
omnesque, qui talia legenda posteris tradiderunt, Titum, tribunum Maurorum, qui
a Maximino inter privatos relictus fuerat, timore violentae mortis, ut illi
dicunt, invitum vero et a militibis coactum, ut plerique adserunt, imperasse
atque hunc intra paucos dies post vindicatam defectionem, quam consularis vir
Magnus Maximino paraverat, a suis militibus interemptum; imperasse autem
dicitur mensibus sex. Fuit hic vir de primis erga rem p. domi forisque
laudabilis, sed in imperio parum felix. Alii dicunt ab Armeniis sagittariis,
quos Maximinus ut Alexandrinos et oderat et offenderat, principem factum. Nec
mireris tantam esse varietatem de homine, cuius vix nomen agnoscitur. Huius
uxor Calpurnia fuit, sancta et venerabilis femina de genere Caesoninorum, id
est Pisonum, quam maiores nostri univiriam sacerdotem inter sacratissimas
feminas adorarunt, cuius statuam in templo Veneris adhuc vidimus acrolitham sed
auratam. Haec uniones Cleopatranos habuisse perhibetur, haec lancem centum
librarum argenti, cuius plerique poetae meminerunt, in qua maiorum eius
expressa ostenderetur historia. Longius mihi videor processisse quam res
postulabat. Sed quid faciam? Scientia naturae facilitate verbosa est. Quare ad
Censorinum revertar, hominem nobilem sed qui non tam bono quam malo rei p.
septem diebus dicitur imperasse.
33. Censorinus, vir plane militaris
et antiquae in curia dignitatis, bis consul, bis praefectus praetorii, ter
praefectus urbi, quarto pro consule, tertio consularis, legatus praetorius
secundo, quarto aedilicius, tertio quaestorius, extra ordinem quoque legatione
Persica functus, etiam Sarmatica. Post omnes tamen honores cum in agro suo
degeret senex atque uno pede claudicans vulnere, quod bello Persico Valeriani
temporibus acceperat, factus est imperator et scurrarum ioco Claudius
appellatus est. Cumque se gravissime gereret neque a militibus ob disciplinam
censoriam ferri posset, ab his ipsis, a quibus fuactus fuerat, interemptus est.
Extat eius selpulchrum circa Bononiam:, in quo grandibus litteris [circa
Bononiam] incisi sunt omnes eius honores; ultimo tamen versu adscriptum est:
"felix omnia, infelicissimus imperator". Extat eius familia
Censorinorum nomine frequantata, cuius pars Thracias odio rerum Romanarum, pars
Bithyniam petit; extat etiam domus pulcherrima adiuncta gentibus Flaviis, quae
quondam Titi principis fuisse perhibetur. Habes
integrum triginta numerum tyrannorum, qui cum malevolis quidem sed bono animo
causabaris. Da nunc cuivis libellum non tam diserte quam fideliter scriptum.
Neque ego eloquentiam mihi videor pollicitus esse, sed rem, qui hos libellos,
quos de vita principum edidi, non scribo sed dicto, et dicto cum ea
festinatione, quam, si quid vel ipse promisero vel tu petieris, sic perurgueo,
ut respirandi non habeam facultatem.
|