|
1.
Ventum est ad principem Claudium, qui nobis
intuitu Constanti Caesaris cum cura in litteras digerendus est. De quo ego
idcirco recusare non potui, quod alios, tumultuarios videlicet imperatores ac
regulos, scripseram eo libro, quem te tringinta tyrannis edidi, qui
Cleopatranam etiam stirpem Victorianamque nunc detinet; si quidem eo res
processit, ut mulierum etiam vitas scribi Gallieni comparatio effecerit. Neque
enim fas erat eum tacere principem, qui tantam generis sui prolem reliquit, qui
bellum Gothicum sua virtute confecit, qui manum publicis cladibus victor
inposui, qui Gallienum, prodigiosum imperatorem, etiamsi non auctor consilii
fuit, tamen ipse imperaturus bono generis humani a gubernaculis publicis
depulit qui si diutius in hac esset commoratus re p., Scipiones nobis et
Camillos omnesque illos veteres suis viribus, suis consiliis, sua providentia
reddidisset.
2.
Breve illius, negare non possum, in imperio fuit tempus, sed breve fuisset,
etiamsi quantum hominum vita suppetit, tantum vir talis imperare potuisset.
Quid enim in illo non mirabile? Quid non conspicuum? Quid non triumphalibus
vetustissimis praeferendum? In quo Traiani virtus, Antonini pietas, Augusti
moderatio et magnorum principum bona sic fuerunt, ut non ille ab aliis exemplum
caperet sed, etiamsi illi non fuissent, hic ceteris reliquisset exemplum.
Doctissimi mathematicorum centum viginti annos homini ad vivendum datos
iudicant neque amplius cuiquam iactitant esse concessos, etiam illud addentes
Mosen solum, dei, ut Iudaeorum libri locuntur, familiarem, centum viginti
quinque annos vixisse; qui cum quereretur quod iuvenis interiret, responsum ei
ab incerto ferunt numine neminem plus esse victurum. Quare etiamsi centum et
viginti quinque annos Claudius vixisset, ne necessariam quidem mortem eius
expectandam fuisse, ut Tullius de Scipione sic loquitur [pro Milone], stupenda
et mirabilis docet vita. Quid enim magnum vir ille domi forisque non habuit?
Amavit parentes. Quid mirum? Amavit et fratres : iam potest dignum esse
miraculo. Amavit propinquos : res nostris temporibus comparanda miraculo;
invidit nulli, mal;os persecutus est. Fures iudices palam aperteque damnavit,
stultis quasi reglegenter indulsit. Leges optimas dedit. Talis in re p. fuit, ut
eius stirpem ad imperium summi principes eligeret, emendatior senatus optaret.
3.
In gratiam me quispiam putet Constantii Caesaris loqui, sed testis est et tua
conscientia et vita mea me nihil umquam cogitasse, fecisse gratiosum. Claudium
principem loquor, cuius vita, probitas et omnia, quae in re p. gessit, tantam
posteris famam dedere, ut senatus populusque Romanus novis eum honoribus post
mortem adfecerit : illi clypeus aureus vel, ut grammatici locuntur, clypeum
aureum senatus totius iudicio in Romana curia conlocatum est, ut etiam nunc
videtur expressa thorace vultus eius. Illi, quod nulli antea, populus Romanus
sumptu suo in Capitolio ante Iovis Optimi Maximi templum statuam auream decem
pedem conlocavit. Illi totius orbis
iudicio in rostris posita est columna palmata statua superfixa librarum argenti
mille quingentarum. Ille, velut futurorum memor, gentes Flavias, quae
Vespasiani quoque et Titi, noo autem dicere Domitiani fuerant, propagavit. Ille
bellum Gothicum brevi tempore inplvit. Adulator igitur senatus, adulator populus R.,
adulatrices exterae gentes, adultatrices provinciae, si quidem omnes ordines,
omnis aetas, omnis civitas statuis, vexillis, coronis, fanis, arcubus bonum
principem [aris ac templis] honoraverit.
|