|
26. Post haec Palmyram
iter flexit, ut ea oppugnata laborum terminus fieret. Sed in itinere a
latronibus Syris male accepto frequenter exercitu multa perpessus est et in
obsidione usque ad ictum sagittae periclitatus est. Epistula ipsius extat ad
Mucaporem missa, in qua de huius belli difficultate ultra pudorem imperialem
fatetur : "Romani me modo dicunt bellum contra feminam gerere, quasi sola
mecum Zenobia et suis viribus pugnet, atque non hostium tantum quantum si vir a
me oppugnandus esset, adest, sed sub femina (a) conscientia et timore longe
deteriore. Dici non potest, quantum hic sagittarum est, qui belli apparatus,
quantum telorum, quantum lapidum, nulla pars muri est, quae non binis et ternis
ballistis occupata sit; ignes etiam tormentis iaciuntur. Quid plura? Timet quasi femina, pugnat quasi vir
poenam timens. Sed credo adiuturos Romanam rem p. [vir] deos, qui numquam
nostris conatibus defuerunt." Denique fatigatus ac pro malis fessus
litteras ad Zenobiam misit deditionem illius petens, vitam promittens, quarum
exzemplum indidi : "Aurelianus imperator Romani orbis et receptor orientis
Zenobiae ceterisque, quos societas tenet bellica. Sponte facere debuistis id,
quod meis litteris nunc iubetur. Deditionem enim praecipio inpunitate vitae
proposita, ita ut illic, Zenobia, cum tuis agas vitam, ubi te ex senatus
amplissimi sententia conlocavero. Gemmas, aurum, argentum,sericum, equos,
camelos in Romanum aerarium conferatis. Palmyrenis ius suum servabitur."
27.
Hac epistula accepta Zenobia superbius insolentiusque rescripsit quam eius
quoque fortuna poscebat, credo ad terrorem. Nam eius quoque epistulae exemplum
indidi : "Zenobia regina orientis Aureliano Augusto. Nemo adhuc praeter te hoc, quod
poscis, litteris petit. Virtute faciendum est quidquid in rebus bellicis est
gerendum. Deditionem meam petis, quasi
nescias Cleopatram reginam perire maluisse quam in qualibet vivere dignitate.
Nobis Persarum auxillia non desunt, quae iam speramus, pro nobis sunt Saraceni,
pro nobis Armenii. Latrones Syri exercitum tuum, Aureliane, vicerunt. Quid? Si
igitur illa venerit manus, quae undique speratur, pones profecto supercilium,
quo nunc mihi deditionem, quasi omnifariam victor, imperas." Hanc
epistulam Nicomachus se transtulisse in Graecum ex lingua Syrorum dicit ab ipsa
Zenobia dictatam. Nam illa superior Aureliani Graeca missa est.
28.
His acceptis litteris Aurelianus non erubuit, sed iratus est statimque collecto
exercitu ac ducibus suis undique Palmyram obsedit neque quicquam vir fortis
reliquit, quod aut inperfectum videretur aut incuratum. Nam et auxilia, quae a
Persis missa fuerant, intercepit et alas Saracenas Armaniasque corrupit atque
ad se modo ferociter modo subtiliter transtulit, denique multa vi mulierem
potentissimam vicit. Victa igitur Zenobia cum fugeret cameliis, quos dromedas
vocitant, atque in Aureliani potestatem deducta. Victor itaque Aurelianus
totiusque iam orientis possessor, cum in vinculis Zenobiam teneret, cum Persis,
Armeniis, Saracenis superbior atque insolentior egit ea, quae ratio temporis
postulabat. Tunc illatae vestes, quas in templo Solis videmus, consertae
gemmis, tunc Persici dracones et tiarae, tunc genus purpurae, quod postea nec
ulla gens detulit nec Romanus orbis vidit.
29.
De qua pauca saltem libet dicere. Meministis enim fuisse in templo Iovis Optimi
Maximi Capitolini pallium breve purpureum lanestre, ad quod cum matronae atque
ipse Aurelianus iungerent purpuras suas, cineris specie decolorari videbantur
ceterae divini comparatione fulgoris. Hoc munus rex Persarum ab Indis
interioribus sumptum Aureliano dedisse perhibetur, scribens : "Sume
purpuram, qualis apud nos est." Sed hoc falsum fuit. Nam postea diligentissime et
Aurelianus et Probus et proxime Diocletianus missis diligentissimis
confectoribus requisiverunt tale genus purpurae nec tamen invenire potuerunt. Dicitur enim sandyx Indica talem purpuram facere, si
curetur.
30.
Sed [sed] ut ad incepta redeamus : ingens tamen strepitus militum fuit omnium
Zenobiam ad poenam poscentium. Sed Aurelianus indignum aestimans mulierem
interimi, occisis plerisque, quibus auctoribus illa bellum moverat, paraverat,
gesserat, triumpho mulieremreservavit, ut populi Romani oculis esset ostentui. Grave inter eos, qui caesi sunt, de Longino filosofo
fuisse perhibetur, quo illa magistro usa esse ad Graecas litteras dicitur. Quem
quidem Aurelianus idcirco dicitur occidisse, quod superbior illa epistula
ipsius diceretur dictata consilio, quamvis Syro esset sermone contexta. Pacato
igitur oriente in Europam Aurelianus redit victor atque illic Carporum copias
adflixit et, cum illum Carpicum senatus absentem vocasset, mandasse ioco fertur
: "superest, p. c., ut me etiam Carpiaclum vocetis." Carpisclum enim
genus calciamenti esse satis notum est. Quod cognomen [quod] deforme videbatur,
cum et Gothicus et Sarmaticus et Armenicus et Parthicus et Adiabenicus iam ille
diceretur.
|