|
31.
Rarum est ut Syri fidem servent, immo difficile.
Nam Palmyreni, qui iam victi atque contusi fuerant, Aureliano rebus
Europensibus occupato non mediocriter rebellarunt. Sandarionem enim, quem in
praesidio illic Aurelianus posuerat, cum sescentis sagittariis occiderunt
Achilleo cuidam parenti Zenobiae parantes imperium. Verum adeo Aurelianus, ut
eras paratus, e Rhodopa revertit atque urbem, quia ita merebatur, evertit.
Crudelitas denique Aureliani vel, ut quidam dicunt, severitas aetenus extitit,
ut epistula eius feratur confessionem inmanissimi furoris ostentans. Cuius hoc exemplum est :
"Aurelianus Augustus Cerronio gladios. Iam satis Palmyrenorum caesum atque
concisum est. Mulieribus non epercimus, infantes occidimus, senes iugulavimus,
rusticos interemimus. Cui terras, cui urbem deinceps relinquemus? Parcendum est
his, qui remanserunt. Credimus enim tam paucos tam multorum suppliciis esse
correctos. Templum sane Solis, quod apud Palmyram aquiliferi legionis tertiae
cum vexilliferis et draconario et cornicinibus atque liticinibus diripuerunt,
ad eam formam volo, quae fuit, reddi. Habes trecentas auri libras de Zenobiae capsulis,
habes argenti mille octingenta pondo de Palmyrenorum bonis, habes gemmas
regias. Ex his omnibus fac cohonestari templum : mihi et diis inmortalibus
gratissimum feceris. Ego ad senatum
scribam petens, ut mittat pontificem, qui dedicet templum." Haec litterae, ut
videmus, indicant satiatam esse inmanitatem principis duri.
32.
Securior denique iterum in Europam redit atque illic omnes, qui vagabantur,
hostes nota illa sua virtute contudit. Interim res per Thracias Europamque
omnem Aureliano ingentes agente Firmus quidam extitit, qui sibi Aegyptum sine
insignibus imperii, quasi ut esset civitas libera, vindicavit, ad quem continuo
Aurelianus revertit, nec illic defuit felicitas solita. Nam Aegyptum statim
recepit atque, ut erat ferox animi, cogitationem ultus, vehementer irascens, quod
adhuc Tetricus Gallias optineret, occidentem petit atque ipso Tetrico exercitum
suum prodente, quod eius scelera ferre non posset, debitas sibi legiones
optinuit. Princeps igitur totius orbis Aurelianus pacatis oriente, Gallis atque
undique terris [victo eripe me his invicte malis] Romam iter flexit, ut de
Zenobia et Tetrico, hoc est de oriente et de occidente, triumphum Romanis
oculis exhiberet.
33.
Non absque re est cognoscere, qui fuerit Aureliani triumphus; fuit enim
speciosissimus. Currus regit tres fuerunt, in his unus Odenati, argento, auro,
gemmis operosus atque distinctus, alter, quem rex Persarum Aureliano dono
dedit, ipse quoque pari opere fabricatus, tertius, quem sibi Zenobia
composuerat sperans se urbem Romam cum eo visuram; quod illam non fefellit, nam
cum eo urbem ingressa est victa et triumphata. Fuit alius currus quattuor
cervis iunctus, qui fuisse dicitur regis Gothorum. Quo, ut multi memoriae
tradiderunt, Capitolium Aurelianus invectus est, ut illic caederet cervos, quos
cum eodem curru captos vovisse Iovi Optimo Maximo ferebatur. Praecesserunt
elephanti viginti,ferae mansuetae Libycae, Palestinae diversae ducentae, quas
statim Aurelianus privatis donavit, ne fiscum annonis gravaret; tigrides
quattuor, camelopardali, alces, cetera talia per ordinem ducta, gladiatorum
paria octingenta - praeter captivos gentium barbararum - Blemmyes, Exomitae,
Arabes Eudaemomones, Indi, Bactrani, Hiberi, Saraceni, Persae cum suis quique
muneribus, Gothi, Halani, Roxolani, Sarmatae, Franci, Svevi, Vandali, Germani,
religatis manibus, captivi utpote. Praecesserunt inter hos etiam Palmyreni, qui
superfuerant, principes civitatis et Aegyptii ob rebellionem.
34.
Ductae sunt et decem mulieres, quas virili habitu pugnantes inter Gothos
ceperat, cum multae essent interemptae, quas de Amazonum genere titulus
indicabat : praelati sunt tituli gentium nomina continentes. Inter haec fuit
Tetricus clamide coccea, tunica galbina, bracis Gallicis ornatus, adiuncto sibi
filio, quem imperatorem in Gallia nuncupaverat. Incedebat etiam Zenobia, ornata
gemmis, catenis aureis, quas alii sustentabant. Praeferebantur coronae omnium
civitatum aureae titulis aminentibus proditae. Iam populus ipse Romanus, iam
vexilla collegiorum atque castrorum et catafractarii milites et opes regiae et
omnis exercitus et senatus - etsi aliquantulo tristior, quod senatores
triumphari videbant - multum pompae addiderant. Denique vix nona hora in Capitolium pervenit, sero autem ad Palatium.
Sequentibus diebus datae sunt populo voluptates ludorum scaenicorum, ludorum
circensium, venationum, gladiatorum, naumachiae.
35.
Non praetereundum videtur, quod et populus memoria tenet et fides historica
frequentavit, Aurelianum eo tempore, quo proficiscebatur ad orientem, bilibres
coronas populo promisisse, si victor rediret, et, cum aureas populus speraret
neque Aurelianus aut posset aut vellet, coronas eum fecisse de panibus, qui
nunc siligineum suum cotidie toto aevo suo et unusquisque et acciperet et
posteris suis dimitteret. Nam idem Aurelianus et porcinam carnem p. R. distribuit,
quae hodieque dividitur. Leges plurimas sanxit et quidem salutares. Sacerdotia
composuit, templum Solis fundavit et porticibus roboravit; decrevit etiam
emolumenta sartis tectis et ministris. His gestis ad Gallias profectus
Vindelicos obsidione barbarica liberavit, deinde ad Illyricum redit paratoque
magno potius quam ingenti exercitu Persis, quos eo quoque tempore, quo Zenobiam
superavit, gloriosissime iam vicerat, bellum indixit. Sed cum iter faceret,
apud Caenofrurium mansionem, quae est inter Heracliam et Byzantium, malitia
notarii sui et manu Mucaporis interemptus est.
|