|
36. Et causa occidendi eius quae
fuerit et quemadmodum sit occisus, ne res tanta lateat, brevi edisseram.
Aurelianus, quod negari non potest, severus, truculentus, sanguinarius fuit
princeps. Hic, cum usque eo severitatem tetendisset, ut et filiam sororis
occideret non in magna neque in satis idonea causa, iam primum in odium suorum
venit. Incidit autem, ut se res fataliter agunt, ut Mnesteum quendam, quem pro
notario secretorum habuerat, libertum, ut quidam dicunt, suum, infensiorem sibi
minando redderet, quod nescio quid de eo suspicatus esset. Mnesteus, qui sciret
Aurelianum neque frustra minari solere neque, si minaretur, ignoscere, brevem
nominum conscripsit mixtis his, quibus Aurelianus vere irascebatur, cum his, de
quibus nihil asperum cogitabat, addito etiam suo nomine, quo magis fidem
faceret ingestae sollicitudinis, ac brevem legit singulis, quorum nomina
continebat, addens disposuisse Aurelianum eos omnes occidere, illos vero debere
suae vitae, si viri sint, subvenire. Hic cum exarsissent, timore, qui
merebantur offensam, dolore innocentes, quod beneficiis atque officiis
Aurelianus videbatur ingratus, in supra dicto loco iter facientem principem
subito adorti interemerunt.
37.
Hic finis Aureliano fuit, principi necessario magis quam bono. Quo interfecto
cum esset res prodita, et sepulchrum ingens et templum illi detulerunt hi, a
quibus interemptus est. Sane Mnesteus postea subreptus ad stipitem bestiis
obiectus est, quod statuae marmoreae positae in eodem loco utrimque
significant, ubi in columnis divo Aureliano statuae constitutae sunt. Senatus
mortem eius graviter tulit, gravius tamen p. R., qui vulgo dicebat Aurelianum
paedagogum esse senatorum. Imperavit annis mensibus sex minus paucis diebus ac
rebus magnis gestis inter divos relatus est. Quia pertinet ad Aurelianum, id
quod in historia relatum est, tacere non debui. Nam multi ferunt Quintillum,
fratrem Claudii, cum in praesidio Italico esset, audita morte Claudii sumpsisse
imperium, verum postea, ubi Aurelianum comperit imperare, a toto exercitu eum
derelictum; cumque contra eum convenis die vicessimo imperii sui perisse.
Quidquid sane scelerum fuit, quidquid denique factionum, Aurelianus toto
penitus orbe purgavit.
38.
Hoc quoque ad rem pertinere arbitror Vabalti filii nomine Zenobiam, non Timolai
et Herenniani, imperium tenuisse quod tenuit. Fuit sub Aureliano etiam monetariorum bellum Felicissimo rationali
auctore. Quod acerrime severissimeque conpescuit, septem tamen milibus suorum
militum interemptis, ut epistola docet missa ad Ulpium Crinitum ter consulem,
qui eum ante adoptaverat : "Aurelianus Augustus Ulpio patri. Quasi fatale
quiddam mihi sit, ut omnia bella, quaecumque gessero, omnes motus ingravescant,
ita etiam seditio intramurana bellum mihi gravissimum peperit. Monetarii
auctore Felicissimo, ultimo servorum, cui procurationem fisci mandaveram,
rebelles spiritus extulerunt. Hi conpressi sunt septem milibus Lembariorum et
Riparensium et Castrianorum et Daciscorum interemptis. Unde apparet nullam mihi
a dis inmortalibus datam sine difficultate victoriam."
39.
Tetricum triumphatum correctorem Lucaniae fecit, filio eius in senatu manente.
Templum Solis magnificentissimum constituit. Muros urbis Romae sic ampliavit,
ut quinquaginta prope milia murorum eius ambitus teneant. Idem quadruplatores
ac delatores ingenti severitate persecutus est. Tabulas publicas ad privatorum
securitatem exuri in foro Traiani semel iussit. Amnestia etiam sub eo
delictorum publicorum decreta est [te] exemplo Atheniensium, cuius rei etiam
Tullius in Philippicis meminit. Fures provinciales repetundarum ac peculatus
reos ultra militarem modum est persecutus, ut eos ingentibus supliciis
cruciatibusque puniret. In templo Solis
multum auri gemmarumque constituit. Cum vastatum Illyricum ac Moesiam
deperditam videret, provinciam Transdanuvinam Daciam a Traiano constitutam
sublato exercitu et provincialibus reliquit, desperans eam posse retineri,
abductosque ex ea populos in Moesia conlocavit appellavitque suam Daciam, quae
nunc duas Moesias dividit. Dicitur praeterea huius fuisse crudelitatis, ut
plerisque senatoribus simulatam ingereret factionem coniurationis ac
tyrannidis, quo facilius eos posset occidere. Addunt nonnulli filium sororis,
non filiam, ab eodem interfectum, plerique autem etiam filium sororis.
40.
Quam difficile sit imperatorem in locum boni principis legere,et senatus sancti
ordinis gravitas probat et exercitus prudentis auctoritas : occiso namque
severissimo principe de imperatore deligendo exercitus rettulit ad senatum,
idcirco quod nullum de his faciendum putabat, qui tam bonum principem
occiderant. Verum senatus hanc eandem electionem in exercitum refudit, sciens non
libenter iam milites accipere imperatores eos, quos senatus elegerit. Denique
id tertio factum est, ita ut per sex menses imperatorem Romanus orbis non
habuerit, omnesque iudices hi permanerent, quos aut senatus aut Aurelianus
elegerat, nisi quod pro consule Asiae Faltonius Probus in locumArelli Fusci
delegitur.
|