|
5.
Et haec quidem epistulis declarantur. nunc
quantum ex ephemeride coIligi potuit: cum bello Sarmatico iam tribunus tramisso
Danubio multa fortiter fecisset, publice in contione donatus est hastis puris
quattuor, coronis vallaribus duabus, corona civica una, vexillis puris
quattuor, armillis aureis duabus, torque aureo uno, patera sacrificali
quinquelibri una. quo quidem tempore Valerium Flaccinum, adulescentem nobilem,
parentem Valeriani, e Quadorum liberavit manu. unde illi Valerianus coronam
civicam detulit. verba Valeriani pro contione habita: 'suscipe, Probe, praemia
pro re p., suscipe coronam civicam pro parente.' quo quidem tempore legionem
tertiam eidem addidit, sub testimonio huius modi. epistula de legione tertia:
'res gestae tuae, Probe carissime, faciunt, ut et serius tradere maiores tibi
exercitus videar et cito tamen tradam. recipe in fidem tuam legionem tertiam
Felicem, quam ego adhuc nulli nisi provecto iam credidi; mihi autem eo tempore
credita est, quo et me canosum, qui credebat cum gratulatione, vidit. sed ego
in te non expecto aetatem, cum et virtutibus fulgeas et moribus polleas. vestes
tibi triplices dari iussi, salarium duplex feci, vexillarium deputavi.'
6.
Longum est, si per res gestas tanti percurram viri, quae ille sub Valeriano,
quae sub Gallieno, quae sub Aureliano et Claudio privatus fecerit, quoties
murum conscenderit, valIum diripuerit, hostem comminus interemerit, dona
principum emeruerit, rem p. in antiquum statum sua virtute reddiderit. docet
Gallieni epistula ad tribunos data, qui fuerit Probus: 'Gallienus Augustus
tribunis exercitum Illyricianorum. etiamsi patrem meum fatalis belli Persici
necessitas tenuit, habeo tamen parentem Aurelium Probum, quo laborante possim
esse securus. qui si adfuisset, numquam ille ne nominandus quidem tyrannus sibi
usurpasset imperium. quare omnes vos consiliis eius cupio parere, qui et patris
iudicio probatus est et senatus.' Non magnum fortassis iudicium Gallieni esse
videatur, principis mollioris, sed, quod negari non potest, ne dissolutus
quidem quispiam se nisi in eius fidem tradit, cuius sibi virtutes aestimat
profuturas. sed esto, Gallieni epistula sequestretur, quid Aureliani iudicium?
qui Probo decimanos, fortissimos exercitus sui et cum quibus ipse ingentia
gesserat, tradidit sub huius modi testimonio: 'Aurelianus Augustus Probo
salutem dicit. ut scias, quanti te faciam, decimanos meos sume, quos Claudius
mihi credidit. isti enim sunt, qui quadam felicitatis praerogativa praesules
nisi futuros principes habere non norunt.' Ex quo intellectum est Aurelianum in
animo hoc habuisse, ut, si quid sibi scienti prudentique eveniret, Probum
principem faceret.
7.
Iam Claudii, iam Taciti iudicia de Probo longum est innectere, quamvis feratur
in senatu Tacitus dixisse, cum eidem offerretur imperium, debere Probum
principem fieri. sed ego senatus consultum ipsum non inveni. Ipse autem Tacitus
imperator primam talem ad Probum epistulam dedit: 'Tacitus Augustus Probo. me
quidem senatus principem fecit de prudentis exercitus voluntate. attamen sciendum
tibi est tvis nunc umeris magis incubuisse rem p., qui et quantus sis, omnes
novimus, scit senatus. adesto igitur nostris necessitatibus, tuae familiae
adsere, ut soles, rem publicam. nos tibi decreto totius orientis ducatu
salarium quinquiplex fecimus, ornamenta militaria geminavimus, consulatum in
annum proximum nobiscum decrevimus; te enim manet pro virtutibus tuis
Capitolina palmata.' Ferunt quidam Probo id pro imperii omine fuisse, quod
Tacitus scripsit: 'te manet Capitolina palmata.' sed in hanc sententiam omnibus
semper consulibus scribebatur.
8.
Amor militum erga Probum ingens semper fuit, neque enim umquam ille passus est
peccare militem. ille quin etiam Aurelianum saepe a gravi crudelitate deduxit.
ille singulos manipulos adiit, vestes et calciamenta perspexit, si quid praedae
fuit, ita divisit, ut sibi nihil praeter tela et arma servaret. quin etiam cum
de praedato, sive ex Alanis sive ex aliqua alia gente incertum est, reppertus
esset equus non decorus neque ingens, qui, quantum captivi loquebantur, centum
ad diem milia currere diceretur, ita ut per dies octo vel decem continuaret, et
omnes crederent Probum tale animal sibimet servaturum, iam primum dixit:
'fugitivo militi potius, quam forti hic equus convenit.' deinde in urnam
milites iussit nomen suum mittere, ut aliqui eum sorte ductus acciperet. et cum
essent in exercitu quidam nomine Probi alii quattuor milites, casu evenit, ut
qui primum emergeret, ei Probo nomen existeret, cum ipsius Probi ducis nomen missum
non esset. sed cum quattuor illi milites inter se contenderent ac sortem sibi
quisque defenderet, iussit iterum agitari urnam, sed et iterum Probi nomen
emersit; cumque tertio et quarto fecisset, quarto Probi nomen effusum est. tunc
omnis exercitus equum illum Probo duci dicavit, ipsis etiam militibus, quorum
nomina exierant, id volentibus.
|