|
1.
Scio plerosque ita vitam Marci ac Veri litteris
atque historiae dedicasse, ut priorem Verum intimandum legentibus darent, non imperandi
secutos ordinem sed vivendi : ego vero, quod prior Marcus imperare coepit, dein
Verus, qui superstite perit Marco, priorem Marcum, dehinc Verum credidi
celebrandum. Igitur Lucius Ceionius Aelius Commodus Verus Antoninus, qui ex
Hadriani voluntate Aelius appellatus est, ex Antonini coniunctione Verus et
Antoninus, neque inter bonos neque intermalos principes ponitur. Quem constat
non inhorruisse vitiis, non abundasse virtutibus, vixisse deinde non in suo
libero principatu, sed sub Marco in simili ac paris maiestatis imperio, a cuius
secta lascivia morum et vitae licentioris nimietate dissensit. Erat enim morum simplicum
et qui adumbrare nihil posset. Huic naturalis pater fuit Lucius Aelius Verus,
qui ab Hadriano adoptatus primus Caesar est dictus et in eadem statione
constitutus perit. Avi ac proavi et item maiores plurimi consulares. Natus est
Lucius Romae in praetura patris sui XVIII. kal. Ianuariarum die, quo et Nero,
qui rerum potitus est. Origo eius paterna pleraque ex Etruria fuit, materna ex
Faventia.
2. Hac prosapia genitus patre ab
Hadriano adoptato in familiam Aeliam devenit mortuoque patre Caesare in
Hadriani familia remansit. A quo Aurelio datus est adoptandus, cum sibi ille
Pium filium, Marcum nepotem esse voluisset posteritati satis providens, et ea
quidem lege, ut filiam Pii Verus acciperet, quae data est Marco idcirco, quia
hic adhoc impar videbatur aetate, ut in Marci vita exposuimus. Duxit autem
uxorem Marci filiam Lucillam. Educatus est in domo Tiberiana. Audivit Scaurinum
grammaticum Latinum, Scauri filium, qui grammaticus Hadriani fuit, Graecos
Telephum atque Hefaestionem, Harpocrationem, rhetores Apollonium, Celerem
Caninium et Herodem Atticum, Latinum Cornelium Frontonem, philosophos
Apollonium et Sextum. Hos omnes amavit unice, atque ab his in vicem dilectus
est, nec tamen ingeniosus ad litteras. Amavit autem in pueritia versus facere,
post orationes. Et melior quidem orator
fuisse dicitur quam poeta, immo, ut verius dicam, peior poeta quam rhetor. Nec
desunt, qui dicant eum adiutum ingenio amicorum atque abaliis ei illa ipsa,
qualiacumque sunt, scripta; si quidem multos disertos et eruditos semper secum
habuisse dicitur. Educatorem habuit Nicomedem. Fuit voluptarius et nimis laetus et omnibus deliciis,
ludis, iocis decenter aptissimus. Post septimum annum in familiam Aureliam
traductus Marci moribus et auctoritate formatus est. Amavit venatus, palaestras
et omnia exercitia iuventutis. Fuitque
privatus in domo imperatoria viginti et tribus annis.
3.
Qua die togam virilem Verus accepit, Antoninus
Pius ea occasione, qua patris templum dedicabat, populo liberalis fuit,
mediusque inter Pium et Marcum idem [se] resedit, cum quaestor populo munus
daret. Post quaesturam statim consul est factus cum Sextio Laterano.
Interiectis annis cum Marco fratre iterum factus est consul. Diu autem et
privatus fuit et ea honorificentia caruit, qua Marcus ornabatur. Nam neque in
senatu ante quaesturam sedit neque in itinere cum patre, sed cum praefecto
praetorii vectus est, nec aliud ei honorificentiae ad nomen adiunctum est quam
quod Augusti filius appellatus est. Fuit studiosus etiam circensium haut aliter
quam gladiatorii muneris. hic cum tantis deliciarum et luxuriae quateretur erroribus,
ab Antonino videtur ob hoc retentus, quod eum paterita in adoptionem Pii
transire iusserat, ut nepotem appellaret. Cui, quantum videtur, fidem exhibuit,
non amorem. Amavit tamen Antoninus Pius simplicitatem ingenii puritatemque vivendi
hortatusque est, ut imitaretur, et fratrem. Defuncto
Pio Marcus in eum omnia contulit, participatu etiam imperatoriae potestatis
indulto, sibique consortem fecit, cum illi soli senatus detulisset imperium.
4.
Dato igitur imperio et indulta tribunicia
potestate, post consulatus etiam honorem delatum Verum vocari praecepit, suum
in eum transferens nomen, cum ante Commodus vocaretur. Lucius quidem Marco
vicem reddens si [quid] susciperet obsecutus ut legatus proconsuli vel praeses
imperatori. Iam primum enim Marcus pro ambobus ad milites est locutus, et pro consensu
imperii graviter se et ad Marci mores egit. Ubi vero in Syriam profectus est,
non solum licentia vitae liberioris, sed etiam adulteriis et iuventutis
amoribus infamatus est, si quidem tantae luxuriae fuisse dicitur, ut etiam,
[postea] quam [postea] de Syria redit, popinam domi instituerit, ad quam post
convivium Marci devertebat, ministrantibus sibi omni genere turpium personarum.
Fertur et nocte perpeti alea lusisse, cum in Syria concepisset id vitium, atque
in tantum vitiorum Gaianorum et Neronianorum ac Vitellianorum fuisse aemulum,
ut vagaretur nocte per tabernas ac lupanaria obtecto capite cucullione vulgari
viatorio et comisaretur cum triconibus, committeret rixas, dissimulans quis
esset, saepeque efflictum livida facie redisse et in tabernis agnitum, cum sese
absconderet. Iaciebat et nummos in popinas maximos, quibus calices frangeret.
Amavit et aurigas prasino favens. Gladiatorum etiam frequentius pugnas in
convivio habuit trahens cenas in noctem et in toro convivali condormiens, ita
ut levatus cum stromatibus in cubiculum perferretur. Somni fuit permodici,
digestionis facillimae. Sed Marcus haec omnia [non] nesciens dissimulabat rem
pudore illo, ne reprehenderet fratrem.
|