|
1.
Avidius Cassius, ut quidam volunt, ex familia Cassiorum fuisse dicitur per
matrem, [homine] novo genitus Avidio Severo, qui ordines duxerat et post ad
summas dignitates pervenerat; cuius Quadratus in historiis meminit, et
quidemgraviter, cum illum summum virum et necessarium rei p. adserit et apud
ipsum Marcum praevalidum; nam iam eo imperante perisse fatali sorte perhibetur.
Hic ergo Cassius ex familia, ut diximus, Cassiorum, qui in C. Iulium
conspiraverant, oderat tacite principatum nec ferre poterat imperatorium nomen
dicebatque nil esse gravius nomine imperii, quod non posset e re p. tolli nisi
per alterum imperatorem. Denique temptasse in pueritia dicitur extorquere etiam
Pio principatum, sed per patrem, virum sanctum et gravem, adfectationem
tyrannidis latuisse, habitum tamen semper ducibus suspectum. Vero autem illum parasse insidias ipsius Veri epistula
indicat, quam inserui. Ex epistula Veri: "Avidius Cassius avidus est,
quantum et mihi videtur et iam inde sub avo meo, patre tuo, innotuit, imperii:
quem velim observari iubeas. Omnia ei nostra displicent, opes non mediocres parat,
litteras nostras ridet. Te philosopham aniculam, me luxuriosum morionem vocat.
Vide quid agendum sit. Ego hominem non odi, sed vide, ne tibi et liberis tuis
non bene consulas, cum talem inter praecinctos habeas, qualem milites libenter
audiunt, libenter vident."
2.
Rescriptum Marci de Avidio Cassio: "Epistulam tuam legi, sollicitam potius
[quam] imperatoriam et non nostri temporis. Nam si ei divinitus debetur
imperium, non poterimus interficere, etiamsi velimus. - Scis enim proavi tui
dictum: "successorem suum nullus occidit" -; sin minus, ipse sponte
sinenostra crudelitate fatales laqueos inciderit. Adde quod non possumus reum
facere, quem et nullus accusat et, ut ipse dicis, milites amant. Deinde in
causis maiestatis haec natura est, ut videantur vim pati etiam quibus probatur.
Scis enim ipse, quid avus tuus Hadrianus dixerit: "misera conditio
imperatorum, quibus de affectata tyrannide nisi occisis non potest credi."
Eius autem exemplum ponere [malui] quam Domitiani, qui hoc primus dixisse
fertur; tyrannorum enim etiam bona dicta non habent tantum auctoritatis,
quantum debent. Sibi ergo habeat suos mores, maxime cum bonus dux sit et
severus et fortis et rei p. necessarius. Nam quod dicis liberis meis cavendum
esse morte illius: plane liberi mei pereant, si magis amari merebitur Avidius
quam illi et si rei p. expediet Cassium vivere quam liberos Marci." Haec
de Cassio Verus, haec Marcus.
3. Sed nos hominis naturam et mores
breviter explicabimus; neque enim plura de his sciri possunt, quorum vitam et
inlustrare nullus audet eorum causa, a quibus oppressi fuerint. Addemus autem,
quemadmodum ad imperium venerit et quemadmodum sit occisus et ubi victus. Proposui enim, Diocletiane Auguste, omnes, qui
imperatorium nomen sive [iusta causa sive] iniusta habuerunt, in litteras
mittere, ut omnes purpuratos, Auguste, cognosceres. Fuit his moribus, ut
nonnumquam trux et asper videretur aliquando mitis et lenis, saepe religiosus,
alias contemptor sacrorum, avidus vini item abstinens, cibi adpetens et inediae
patiens, Veneris cupidus et castitatis amator. Nec defuerunt qui illum
Catilinam vocarent, cum et ipse se ita gauderet appellari, addens futurum se
Sergium, si dialogistam occidisset, Antoninum hoc nomine significans, quitantum
enituit in philosophia, ut iturus ad bellum Marcomannicum timentibus cunctis,
ne quid fatale proveniret, rogatus sit non adulatione sed serio, ut praecepta
philosophiae ederet. Nec ille timuit, sed per ordinem paraeneseos - hoc est
praeceptionum - per triduum disputavit. Fuit praeterea disciplinae militaris
Avidius Cassius tenaxet qui se Marium dici vellet.
|