|
4. Quoniam de
severitate illius dicere coepimus, multa extant crudelitatis potius quam
severitatis eius indicia. Nam primum milites, qui aliquid provincialibus
tulissent per vim, in illis ipsis locis, in quibus peccaverant, in crucem
sustulit. Primus etiam id supplicii genus invenit, ut stipitem grandem poneret
pedum octoginta et centum [id est materiam] et a summo usque ad imum damnatos
ligaret et ab imo focum adponeret incensisque aliis alios fumo, cruciatu,
timore etiam necaret. Idem denos catenatos in profluentem mergi iubebat vel in
mare. Idem multis desertoribus manus excidit, aliis crura incidit ac poplites
dicens maius exemplum esse adviventis miserabiliter criminosi quam occisi. Cum
exercitum duceret, et inscio ipso manus auxiliaria centurionibus suis
auctoribus tria milia Sarmatarum neglegentius agentum in Danuvii ripis
occidissent et cum praeda ingenti ad eum redissent sperantibus centurionibus
praemium, quod perparva manu tantum hostium segnius agentibus tribunis et
ignorantibus occidissent, rapi eos iussit et in crucem tolli servilique
supplicio adfici, quod exemplum non extabat, dicens evenire potuisse, ut essent
insidiae ac periret Romani imperii reverentia. Et cum ingens seditio in exercitu
orta esset, processit nudus campestri solo tectus et ait:
"Percutite", inquit, "Me, si audetis et corruptae disciplinae
facinus addite." Tunc conquiescentibus cunctis meruit timeri, quia ipse
non timuit. Quae res tantum disciplinae Romanis addidit, tantum terroris
barbaris iniecit, ut pacem annorum centum ab Antonino absente peterent, si
quidem viderant damnatos Romani ducis iudicio etiam eos, qui contra fas vicerant.
5. De hoc multa gravia contra
militum licentiam facta inveniuntur apud Aemilium Parthenianum, qui
adfectatores tyrannidis iam inde a veteribus historiae tradidit. Nam et virgis
caesos in foro et in mediis castris securi percussi qui ita meruerunt, et manus
multis amputavit. Et praeter laridum ac buccellatum atque acetum militem in
expeditione portare prohibuit et, si aliud quippiam repperit, luxuriem non levi
supplicio adfecit. Extat de hoc epistula divi Marci ad praefectum suum talis:
"Avidio Cassio legiones Syriacas dedi diffluentes luxuria et Dafnidis
moribus agentes, quas totas excaldantes se repperisse Caesonius Vectilianus
scripsit. Et puto me non errasse, si quidem et tu notum habeas Cassium, hominem
Cassianae severitatis et disciplinae. Neque
enim milites regi possunt nisi vetere disciplina. Scis enim versum a bono poeta
dictum et omnibus frequentatum : "Moribus antiquis res stat Romana
virisque." Tu tantum fac adsint
legionibus abunde commeatus, quos, si bene Avidium novi, scio non
perituros." Praefecti ad Marcum: "Recte consuluisti, mi domine, quod
Cassium praefecisti Syriacis legionibus. Nihil enim tam expedit quam
homo severior Graecanicis militibus. Ille sane omnes excaldationes, omnes flores de
capite, collo et sinu militi excutiet. Annona militaris omnis parata est, neque
quicquam deest sub bono duce: non enim multum aut quaeritur aut
inpenditur."
6. Nec fefellit de se iudicium
habitum. Nam statim et ad signa edici iussit et programma in parietibus fixit,
ut, si quis cinctus inveniretur apud Dafnen, discinctus rediret. Arma militum
septima die semper respexit, vestimenta etiam et calciamenta et ocreas,
delicias omnes de castris summovit iussitque eos hiemem sub pellibus agere,
nisi corrigerent suos mores; et egissent, nisi honestius vixissent. Exercitium
septimi diei fuit omnium militum, ita ut et sagittas mitterent et armis
luderent. Dicebat enim miserum esse, cum exercerentur athletae, venatores et
gladiatores, non exerceri milites; quibus minor esset futurus labor, si
consuetus esset. Ergo correcta disciplina et in Armenia et in Arabia et in
Aegyptores optime gessit amatusque est ab omnibus orientalibus et speciatim ab
Antiochensibus, qui etiam imperio eius consenserunt, ut docet Marius Maximus in
vita divi Marci. Nam cum et Bucolici milites per Aegyptum gravia multa
facerent, ab hoc retunsi sunt, ut idem Marius Maximus refert in eo libro, quem
secundum de vita Marci [et] Antonini edidit.
|