|
10. Item alia epistula eiusdem
Faustinae ad Marcum: "Mater mea Faustina patrem tuum Pium in defectione
Celsi si hortata est, ut pietatem primum circa suos servaret, sic circa
alienos. Non enim pius est imperator, qui non cogitat uxorem et filios.
Commodus noster vides in qua aetate sit. Pompeianus generet senior est et
peregrinus. Vide, quid agas de Avidio Cassio et de eius consciis. Noli parcere
hominibus, qui tibi non pepercerunt et nec mihi nec filiis nostris parcerent,
si vicissent. Ipsa iter tuum mox consequor: quia Fadilla nostra aegrotabat, in
Formianum venire non potui. Sed si te Formis invenire non potuero, adsequar Capuam,
quae civitas et meam et filiorum nostrum aegritudinem poterit adiuvare.
Soteridam medicum in Formianum ut dimittas, rogo. Ego autem Pisitheo nihil credo, qui puellae virgini
curationem nescit adhibere. Signatas mihi litteras Calpurnius dedit: ad quas
rescribam, si tardavero, per Caecilium senem spadonem, hominem, ut scis,
fidelem. Cui
verbo mandabo, quid uxor Avidii Cassii et filii et gener de te iactare
dicantur."
11. Ex his litteris intellegitur Cassio
Faustinam consciam non fuisse quin etiam supplicium eius graviter exegisse,
siquidem Antoninum quiescentem et clementiora cogitantem ad vindictae
necessitatem impulit. Cui Antoninus quid rescripserit, subdita epistula
perdocebit: "Tu quidem, mea Faustina, religiose pro marito et pro nostris
liberis agis. nam relegi epistulam tuam in Formiano, qua me hortaris, ut in
Avidii conscios vindicem. Ego vero et eius liberis parcam et genero et uxori et
ad senatum scribam, ne aut proscriptio gravior sit aut poena crudelior. Non
enim quicquam est, quod imperatorem Romanum melius commendet gentibus quam
clementia. Haec Caesarem deum fecit, haec Augustum consecravit, haec patrem
tuum specialiter Pii nomine ornavit. Denique
si ex mea sententia de bello iudicatum esset, nec Avidius esset occisus. Esto
igitur secura: "Di me tuentur, dis pietas mea - cordi es." Pompeianum
nostrum in annum sequentem consulem dixi." Haec Antoninus ad coniugem.
12. Ad senatum autem
qualem orationem miserit, interest scire. Ex oratione Marci Antonini:
"Habetis igitur, p. c., pro gratulatione victoriae generum meum consulem,
Pompeianum dico, cuius aetas olim remuneranda fuerat consulatu, nisi viri
fortes intervenissent, quibus reddi debuit, quod a re p. debebatur. Nunc quod
ad defectionem Cassianam pertineret, vos oro atque obsecro, p.c., ut censura
vestra deposita meam pietatem clematiamque servetis, immo vestram neque
quemquam ullum senatus occidat. Nemo
senatorum puniatur, nullius fundatur viri nobilis sanguis, deportati redeant,
proscripti bona recipiant. Utinam possem multos etiam ab inferis ecxitare ! non
enim umquam placet in imperatore vindicta sui doloris, quaesi iustior fuerit,
acrior videtur. Quare filiis Avidii Cassii et genero et uxori veniam dabitis.
Et quid dico veniam, cum illi nihil fecerint. Vivant igitur securi scientes sub
Marco vivere. Vivant in patrimonio parentum pro parte donato, auro, argento,
vestibus fruantur. sint divites, sint securi, sint vagi et liberi et per ora
omnium ubique populorum circumferant meae, circumferant vestrae pietatis
exemplum. Nec magna haec est, p.c., clementia, veniam proscriptorum liberis et
coniugibus dari: ego vero a vobis peto, ut conscios senatorii ordinis et
equestris a caede, a proscriptione, a timore, ab infamia, ab invidia et
postremo abomni vindicetis iniuria detisque hoc meis temporibus, ut in causa
tyrannidis, qui in tumultu cecidit, probetur occisus."
|