|
13.
Fuit autem validus ad haec, alias debilis et
infirmus, vitio etiam inter inguina prominenti, ita ut eius tumorem per sericas
vestes populus Romanus agnosceret. Versus ideo multi scripti sunt, de quibus
etiam in opere suo Marius Maximus gloriatur. Virium ad conficiendas feras
tantarum fuit, ut elephantum conto transigeret et orygis cornu basto
transmiserit et singulis ictibus multa milia ferarum ingentium conficeret.
Inpudentiae tantae fuit, ut cum muliebri veste in amphitheatro vel theatro
sedens publice saepissime biberit. Victi sunt sub eo tamen, cum ille sic
viveret, per legatos Mauri, victi Daci et Pannoniae quoque conpositae,
Brittannia, in Germania et in Dacia imperium eius recusantibus provincialibus;
quae omnia ista per duces sedata sunt. Ipse Commodus in subscribendo tardus et
neglegens, ita ut libellis una forma multis subscriberet, in epistolis autem
plurimis "Vale" tantum scriberet. Agebanturque omnia per alios, qui
etiam condemnationes in sinum vertisse dicuntur.
14.
Per hanc autem neglegentiam, cum et annonam
vastarent hi, qui tunc rem p. gerebant, etiam inopia ingens Romae exorta est,
cum fruges non deessent. Et eos quidem, qui omnia vastabant, postea Commodus
occidit atque proscripsit. Ipse vero saeculum aureum Commodianum nomine ad
simulans vilitatem proposuit, ex qua maiorem penuriam fecit. Multi sub eo et
alienam poenam et suam salutem pecunia redemerunt. Vendidit etiam suppliciorum
diversitates et sepulturas et inminutiones malorum et alios pro aliis occidit.
Vendidit etiam provincias et administrationes, cum hi, per quos venderet,
partem acciperent, partem vero Commodus. Vendidit nonnullis et inimicorum
suorum caedes. Vendiderunt subeo etiam eventus litium liberti. Praefectos
Paternum et Perennem non diu tulit, ita tamen ut etiam de his praefectis, quos
ipse fecerat, triennium nullus impleret, quorum plurimos interfecit vel veneno
vel gladio. Et praefectos urbi eadem facilitate mutavit.
15. Cubicularios suos libenter
occidit, cum omnia ex nutu eorum semper fecisset. Eclectus cubicularius cum
videret eum tam facile cubicularios occidere, praevenit eum et factioni mortis
eius interfuit. Spectator gladiatoria sumpsit arma, panno purpureo nudos
humeros advelans. Habuit praeterea morem, ut omnia quae turpiter, quae inpure,
quae crudeliter, quae gladiatorie, quae lenonie faceret, actis urbis indi iuberet,
ut Marii Maximi scripta testantur. Commodianum
etiam p. R. dixit, quo saepissime praesente gladiator pugnavit. Sane cum illi
saepe pugnanti ut deo populus favisset, in risum se credens populum Romanum a
militibus classiariis, qui vela ducebant, in amphitheatro interimi praeceperat.
Urbem incendi iusserat, utpote coloniam suam; quod factum esset, nisi Laetus
praef. praet. Commodum deterruisset. Appellatus est sane inter cetera
triumphalia nomina etiam sescenties vicies Palus primus secutorum.
16.
Prodigia eius imperio et publice et privatim
haec facta sunt: crinita stella apparuit. Vestigia deorum in foro visa sunt
exeuntia. Et
ante bellum desertorum caelum arsit. Et
repentina caligo ac tenebra in circo kalendis Ianuariis oborta. Et ante lucem fuerant
etiam incendiariae aves ac dirae. De
Palatio ipse ad Caelium montem in Vectilianas aedes migravit negans se in
Palatio posse dormire. Ianus geminus sua sponte apertus est et Anubis simul acrum marmoreum moveri
visum est. Herculis signum aeneum sudavit in Minucia per plures dies. Bubo et iam
supra cubiculum eius deprehensa est tam Romae quam Lanuvii. Ipse autem
prodigium non leve sibi fecit: nam cum in gladiatoris occisi vulnus manum
misisset, ad caput sibi detersit et contra consuetudinem paenulatos iussit
spectatores, non togatos ad munus convenire, quod funeribus solebat, ipse in
pullis vestimentis praesidens. Galea eius bis per portam Libitinensem elata
est. Congiarium dedit populo singulis denarios septingenos vicenosquinos. Circa
alios omnes parcissimus fuit, quod luxuriae sumptibus aerarium minueret. Circenses multos addidit
ex libidine potius quam religione et ut dominos factionum ditaret.
|