|
4.
Accepto successore alimentorum ei cura mandata
est. Dein pro consule Africae factus est. In quo proconsulatu multas seditiones
perpessus dicitur vaticinationibus canum, quae templo Caelestis emergunt. Post
hoc praef. urbi factus. In qua praefectura post Fuscianum, hominem severum,
Pertinax mitissimus et humanissimus fuit et ipsi Commodo plurimum placuit, quia
- illi esse iterum consul Pertinax factus est. Tunc Pertinax interficiendi
Commodi conscientiam delatam sibi ab aliis non fugit. Commodo autem interempto
Laetus praef. praet. et Eclectus cubicularius ad eum venerunt, ut eum
confirmarent, atque in castra duxerunt. Illic Pertinax milites adlocutus est, donativum
promisit, ingeri sibi imperium a Laeto et Eclecto dixit. Fictum est autem, quod
morbo esset Commodus extinctus, quia et milites, ne temptarentur,
pertimescebant. Denique a paucis primum est Pertinax imperator appellatus.
Factus est autem sexagenario maior imperator pridie kal.Ian. De castris nocte
cum ad senatum venisset et cellam curiae iussisset aperiri, neque inveniretur
aedituus, in templo Concordiae resedit. Et
cum ad eum Claudius Pompeianus, gener Marci, venisset casumque Commodi
lacrimasset, hortatus Pertinax, ut imperium sumeret. Sed ille recusavit, quia
iam imperatorem Pertinacem videbat. Statim ergo omnis magistratus cum consule
ad curiam venerunt ingre Pertinacem nocte imperatorem appellaverunt.
5.
Ipse autem Pertinax post laudes suas a
consulibus dictas et post vituperationem Commodi adclamationibus senatus
ostensam egit gratias senatui et praecipue Laeto, praefecto praetorii, quo
auctore et Commodus interemptus et ipse imperator est factus. Sed cum Laeto
gratias egisset Pertinax, Falco consul dixit : " Qualis imperator es
futurus, hinc intellegimus, quod Laetum et Marciam ministros scelerum Commodi,
post te videmus." Cui Pertinax respondit : " Iuvenis es consul nec
parendi scis necessitates. Paruerunt inviti Commodo, sed ubi habuerunt
facultatem, quid semper voluerint, ostenderunt." Eadem die, qua Augustus
est appellatus, et Flavia Titiana uxor eius Augusta est appellata, his horis
quibus ille in Capitolio vota solvebat. Primus sane omnium ea die, qua Augustus
est appellatus, etiam patris patriae nomen recepit, (nec) simul etiam imperium
proconsulare nec non ius quartae relationis; quod ominis loco fuit Pertinaci.
Ad Palatium ergo Pertinax profectus, quod tunc vacuum erat, quia Commodus in
Vectilianis occisus est, petenti signum prima die tribuno dedit
"militemus" exprobrans utique segnitiam temporum superiorum; quod
quidem etiam ante in omnibus ducatibus dederat.
6.
Exprobrationem autem istam milites non tulerunt
statimque de imperatore mutando cogitarunt. Ea die etiam ad convivium
magistratus et proceres senatus rogavit quam consuetudinem Commodus
praetermiserat. Sane cum postero kalendarum die statuae Commodi deicerentur, gemuerunt
milites, simul quia iterum signum idem dederat imperator. Timebatur autem
militia sub sene imperatore. Denique tertium nonarum diem Votis ipsis milites
Triarium Maternum Lascivium, senatorem nobilem, ducere in castra voluerunt, ut
eum rebus Romanis inponerent. Sed ille nudus fugit atque ad Pertinacem in Palatium
venit et post ex urbe decessit. Timore sane Pertinax coactus omnia, quae
Commodus militibus et veteranis dederat, confirmavit. Suscipere se etiam imperium a senatu dixit, quod iam
sponte inierat. Quaestionem maiestatis penitus tulit cum iureiurando, revocavit
etiam eos, qui deportati fuerant crimine maiestatis, eorum memoria restituta,
qui occisi fuerant. Filium eius senatus Caesarem appellavit. Sed Pertinax nec
uxoris Augustae appellationem recepit et de filio dixit : "Cum
meruerit". Et cum Commodus allectionibus innumeris praetorias miscuisset, senatus
consultum Pertinax fecit iussitque eos, qui praeturas non gessissent sed
allectione accepissent, post eos esse, qui vere praetores fuissent. Sed hinc quoque grande odium sibi multorum commovit. Census retractari iussit.
|