|
1.
Amicum tuum hortare ut istos magno animo contemnat qui illum obiurgant quod
umbram et otium petierit, quod dignitatem suam destituerit et, cum plus
consequi posset, praetulerit quietem omnibus; quam utiliter suum negotium
gesserit cotidie illis ostentet. Hi quibus invidetur non desinent transire: alii
elidentur, alii cadent. Res est inquieta felicitas; ipsa se exagitat. Movet
cerebrum non uno genere: alios in aliud irritat, hos in impotentiam, illos in
luxuriam; hos inflat, illos mollit et totos resolvit.
2.
'At bene aliquis illam fert. ' Sic,
quomodo vinum. Itaque non est quod tibi isti persuadeant eum esse felicem qui a
multis obsidetur: sic ad illum quemadmodum ad lacum concurritur, quem
exhauriunt et turbant. 'Nugatorium et inertem vocant. ' Scis quosdam perverse loqui et significare
contraria. Felicem vocabant: quid ergo?
erat?
3.
Ne illud quidem curo, quod quibusdam nimis horridi animi videtur et tetrici.
Ariston aiebat malle se adulescentem tristem quam hilarem et amabilem turbae;
vinum enim bonum fieri quod recens durum et asperum visum est; non pati aetatem
quod in dolio placuit. Sine eum tristem appellent et inimicum processibus suis:
bene se dabit in vetusta te ipsa tristitia, perseveret modo colere virtutem,
perbibere liberalia studia, non illa quibus perfundi satis est, sed haec quibus
tingendus est animus.
4.
Hoc est discendi tempus. 'Quid ergo? aliquod est quo non sit discendum? 'Minime; sed quemadmodum
omnibus annis studere honestum est, ita non omnibus institui. Turpis et
ridicula res est elementarius senex: iuveni parandum, seni utendum est. Facies
ergo rem utilissimam tibi, si illum quam optimum feceris; haec aiunt beneficia
esse expetenda tribuendaque, non dubie primae sortis, quae tam dare prodest
quam accipere.
5.
Denique nihil illi iam liberi est, spopondit; minus autem turpe est creditori
quam spei bonae decoquere. Ad illud aes
alienum solvendum opus est negotianti navigatione prospera, agrum colenti
ubertate eius quam colit terrae, caeli favore: ille quod debet sola potest
voluntate persolvi.
6.
In mores fortuna ius non habet. Hos disponat ut quam tranquillissimus ille
animus ad perfectum veniat, qui nec ablatum sibi quicquam sentit nec adiectum,
sed in eodem habitu est quomodocumque res cedunt; cui sive aggeruntur vulgaria
bona, supra res suas eminet, sive aliquid ex istis vel omnia casus excussit,
minor non fit.
7.
Si in Parthia natus esset, arcum infans statim tenderet; si in Germania,
protinus puer tenerum hastile vibraret; si avorum nostrorum temporibus fuisset,
equitare et hostem comminus percutere didicisset. Haec singulis disciplina
gentis suae suadet atque imperat.
8.
Quid ergo huic meditandum est? quod adversus omnia tela, quod adversus omne
hostium genus bene facit, mortem contemnere, quae quin habeat aliquid in se
terribile, ut et animos nostros quos in amorem sui natura formavit offendat, nemo
dubitat; nec enim opus esset in id comparari et acui in quod instinctu quodam
voluntario iremus, sicut feruntur omnes ad conservationem sui.
9.
Nemo discit ut si necesse fuerit aequo animo in rosa iaceat, sed in hoc
duratur, ut tormentis non summittat fidem, ut si necesse fuerit stans etiam
aliquando saucius pro vallo pervigilet et ne pilo quidem incumbat, quia solet
obrepere interim somnus in aliquod adminiculum reclinatis. Mors nullum habet
incommodum; esse enim debet aliquid cuius sit incommodum.
10.
Quod si tanta cupiditas te longioris aevi tenet? cogita nihil eorum quae ab
oculis abeunt et in rerum naturam, ex qua prodierunt ac mox processura sunt,
reconduntur consumi: desinunt ista, non pereunt, et mors, quam pertimescimus ac
recusamus, intermittit vitam, non eripit; veniet iterum qui nos in lucem
reponat dies, quem multi recusarent nisi oblitos reduceret.
11.
Sed postea diligentius docebo omnia quae videntur perire mutari. Aequo animo
debet rediturus exire. Observa orbem rerum in se remeantium: videbis nihil in
hoc mundo estingui sed vicibus descendere ac surgere. Aestas abit, sed alter
illam annus adducet; hiemps cecidit, referent illam sui menses; solem nox
obruit, sed ipsam statim dies abiget. Stellarum iste discursus quidquid
praeterit repetit; pars caeli levatur assidue, pars mergitur.
12.
Denique finem faciam, si hoc unum adiecero, nec infantes [nec] pueros nec mente
lapsos timere mortem et esse turpissimum si eam securitatem nobis ratio non
praestat ad quam stultitia perducit. Vale.
|