|
1.
Hodierno die non tantum meo beneficio mihi vaco sed spectaculi, quod omnes
molestos ad sphaeromachian avocavit. Nemo
inrumpet, nemo cogitationem meam inpediet, quae hac ipsa fiducia procedit
audacius. Non crepabit subinde ostium, non adlevabitur velum: licebit tuto
vadere, quod magis necessarium est per se eunti et suam sequenti viam. Non ergo
sequor priores? facio, sed permitto mihi et invenire aliquid et mutare et
relinquere; non servio illis, sed assentior.
2.
Magnum tamen verbum dixi, qui mihi silentium promittebam et sine interpellatore
secretum: ecce ingens clamor ex stadio perfertur et me non excutit mihi, sed in
huius ipsius rei contemplationem transfert. Cogito mecum quam multi corpora
exerceant, ingenia quam pauci; quantus ad spectaculum non fidele et lusorium
fiat concursus, quanta sit circa artes bonas solitudo; quam inbecilli animo
sint quorum lacertos umerosque miramur.
3.
Illud maxime revolvo mecum: si corpus perduci exercitatione ad hanc patientiam
potest qua et pugnos pariter et calces non unius hominis ferat, qua solem
ardentissimum in ferventissimo pulvere sustinens aliquis et sanguine suo madens
diem ducat, quanto facilius animus conroborari possit ut fortunae ictus
invictus excipiat, ut proiectus, ut conculcatus exsurgat. Corpus enim multis eget rebus ut
valeat: animus ex se crescit, se ipse alit, se exercet. Illis multo cibo, multa potione opus est, multo oleo,
longa denique opera: tibi continget virtus sine apparatu, sine inpensa. Quidquid facere te potest
bonum tecum est.
4.
Quid tibi opus est ut sis bonus? velle. Quid autem melius potes velle quam
eripere te huic servituti quae omnes premit, quam mancipia quoque condicionis
extremae et in his sordibus nata omni modo exuere conantur? Peculium suum, quod comparaverunt ventre fraudato, pro
capite numerant: tu non concupisces quanticumque ad libertatem pervenire, qui
te in illa putas natum?
5.
Quid ad arcam tuam respicis? emi non potest. Itaque in tabellas vanum coicitur
nomen libertatis, quam nec qui emerunt habent nec qui vendiderunt: tibi des
oportet istud bonum, a te petas. Libera te primum metu mortis (illa nobis iugum inponit),
deinde metu paupertatis.
6.
Si vis scire quam nihil in illa mali sit, compara inter se pauperum et divitum
vultus: saepius pauper et fidelius ridet; nulla sollicitudo in alto est; etiam
si qua incidit cura, velut nubes levis transit: horum qui felices vocantur
hilaritas ficta est aut gravis et suppurata tristitia, eo quidem gravior quia
interdum non licet palam esse miseros, sed inter aerumnas cor ipsum exedentes
necesse est agere felicem.
7.
Saepius hoc exemplo mihi utendum est, nec enim ullo efficacius exprimitur hic
humanae vitae mimus, qui nobis partes quas male agamus adsignat. Ille qui in
scaena latus incedit et haec resupinus dicit,
en impero Argis;
regna mihi liquit Pelops,
qua ponto ab
Helles atque ab Ionio mari
urguetur
Isthmos,
servus est,
quinque modios accipit et quinque denarios.
8.
Ille qui superbus atque inpotens et fiducia virium tumidus ait,
quod nisi
quieris, Menelae, hac dextra occides,
diurnum accipit, in centunculo dormit. Idem
de istis licet omnibus dicas quos supra capita hominum supraque turbam
delicatos lectica suspendit: omnium istorum personata felicitas est. Contemnes illos si
despoliaveris.
9.
Equum empturus solvi iubes stratum, detrahis vestimenta venalibus ne qua vitia
corporis lateant: hominem involutum aestimas? Mangones quidquid est quod
displiceat, id aliquo lenocinio abscondunt, itaque ementibus ornamenta ipsa
suspecta sunt: sive crus alligatum sive brachium aspiceres, nudari iuberes et
ipsum tibi corpus ostendi.
10.
Vides illum Scythiae Sarmatiaeve regem insigni capitis decorum? Si vis illum aestimare totumque scire qualis sit,
fasciam solve: multum mali sub illa latet. Quid de aliis loquor? si perpendere
te voles, sepone pecuniam, domum, dignitatem, intus te ipse considera: nunc
qualis sis aliis credis. Vale.
|