|
1.
Itinere confectus incommodo magis quam longo in Albanum meum multa nocte perveni:
nihil habeo parati nisi me. Itaque in lectulo lassitudinem pono, hanc coci ac
pistoris moram boni consulo. Mecum enim de hoc ipso loquor, quam nihil sit
grave quod leviter excipias, quam indignandum nihil dum nihil ipse indignando
adstruas.
2.
Non habet panem meus pistor; sed habet vilicus, sed habet atriensis, sed habet
colonus. 'Malum panem'inquis. Expecta: bonus fiet; etiam illum tibi tenerum et
siligineum fames reddet. Ideo non est ante edendum quam illa imperat. Expectabo
ergo necante edam quam aut bonum panem habere coepero aut malum fastidire
desiero.
3.
Necessarium est parvo adsuescere: multae difficultates locorum, multae temporum
etiam locupletibus et instructis ad vobis optantem prohibent et occurrent. Quidquid vult habere nemo
potest, illud potest, nolle quod non habet, rebus oblatis hilaris uti. Magna
pars libertatis est bene moratus venter et contumeliae patiens.
4.
Aestimari non potest quantam voluptatem capiam ex eo quod lassitudo mea sibi
ipsa adquiescit: non unctores, non balineum, non ullum aliud remedium quam
temporis quaero. Nam quod labor contraxit quies tollit. Haec qualiscumque cena aditiali iucundior erit.
5.
Aliquod enim experimentum animi sumpsi subito; hoc enim est simplicius et
verius. Nam ubi se praeparavit et indixit sibi patientiam, non aeque apparet
quantum habeat verae firmitatis: illa sunt certissima argumentaquae ex tempore
dedit, si non tantum aequus molestias sed placidus aspexit; si non excanduit,
non litigavit; si quod dari deberet ipse sibi non desiderando supplevit et
cogitavit aliquid consuetudini suae, sibi nihil deesse.
6.
Multa quam supervacua essent non intelleximus nisi deesse coeperunt; utebamur
enim illis non quia debebamus sed quia habebamus. Quam multa autem paramus quia
alii paraverunt, quia apud plerosque sunt! Inter causas malorum nostrorum est
quod vivimus ad exempla, nec ratione componimur sed consuetudine abducimur.
Quod si pauci facerent nollemus imitari, cum plures facere coeperunt, quasi
honestius sit quia frequentius, sequimur; et recti apud nos locum tenet error
ubi publicus factus est.
7.
Omnes iam sic peregrinantur ut illos Numidarum praecurrat equitatus, ut agmen
cursorum antecedat: turpe est nullos esse qui occurrentis via deiciant, [ut]
qui honestum hominem venire magno pulvere ostendant. Omnes iam mulos habent qui
crustallina et murrina et caelata magnorum artificum manu portent: turpe est
videri eas te habere sarcinas solas quae tuto concuti possint. Omnium
paedagogia oblita facie vehuntur ne sol, ne frigus teneram cutem laedat: turpe
est neminem esse in comitatu tuo puerorum cuius sana facies medicamentum
desideret.
8.
Horum omnium sermo vitandus est: hi sunt qui vitia tradunt et alio aliunde
transferunt. Pessimum genus [horum] hominum videbatur qui verba gestarent: sunt quidam
qui vitia gestant. Horum sermo multum nocet; nam etiam si non statim proficit,
semina in animo relinquit sequiturque nos etiam cum ab illis discessimus,
resurrecturum postea malum.
9.
Quemadmodum qui audierunt synphoniam ferunt secum in auribus modulationem illam
ac dulcedinem cantuum, quae cogitationes inpedit nec ad seria patitur intendi,
sic adulatorum et prava laudantium sermo diutius haeret quam auditur. Nec
facile est animo dulcem sonum excutere: prosequitur et durat et ex intervallo
recurrit. Ideo cludendae sunt aures malis vocibus et quidem primis; nam cum
initium fecerunt admissaeque sunt, plus audent.
10.
Inde ad haec pervenitur verba: 'virtus et philosophia et iustitia verborum
inanium crepitus est; una felicitas est bene vitae facere; esse, bibere, frui
patrimonio, hoc est vivere, hoc est se mortalem esse meminisse. Fluunt dies et
inreparabilis vita decurrit. Dubitamus? Quid iuvat sapere et aetati non semper
voluptates recepturae interim, dum potest, dum poscit, ingerere frugalitatem?
Eo mortem praecurre et quidquid illa ablatura est iam sibi interere. Non amicam
habes, non puerum qui amicae moveat invidiam; cottidie sobrius prodis; sic cenas
tamquam ephemeridem patri adprobaturus: non est istud vivere sed alienae vitae
interesse.
11.
Quanta dementia est heredis sui res procurare et sibi negare omnia ut tibi ex
amico inimicum magna faciat hereditas; plus enim gaudebit tua morte quo plus
acceperit. Istos tristes et superciliosos alienae vitae censores, suae hostes,
publicos paedagogos assis ne feceris nec dubitaveris bonam vitam quam opinionem
bonam malle. '
12.
Hae voces non aliter fugiendae sunt quam illae quas Ulixes nisi alligatus
praeter vehi noluit. Idem possunt: abducunt a patria, a parentibus, ab amicis,
a virtutibus, et inter spem vitam misera nisi turpis inludunt. Quanto satius
est rectum sequi limitem et eo se perducere ut ea demum sint tibi iucunda quae
honesta!
13.
Quod adsequi poterimus si scierimus duo esse genera rerum quae nos aut invitent
aut fugent. Invitant [ut] divitiae, voluptates, forma, ambitio, cetera blanda
et adridentia: fugat labor, mors, dolor, ignominia, victus adstrictior. Debemus
itaque exerceri ne haec timeamus, ne illa cupiamus. In contrarium pugnemus et
ab invitantibus recedamus, adversus petentia concitemur.
14.
Non vides quam diversus sit descendentium habitus et escendentium? qui per
pronum eunt resupinant corpora, qui in arduum, incumbunt. Nam si descendas, pondus suum in priorem partem dare,
si escendas, retro abducere, cum vitio, Lucili, consentire est. In voluptates
descenditur, in asperaet dura subeundum est: hic inpellamus corpora, illic
refrenemus.
15.
Hoc nunc me existimas dicere, eos tantum perniciosos esse auribus nostris qui
voluptatem laudant, qui doloris metus, per se formidabiles res, incutiunt? Illos quoque nocere nobis
existimo qui nos sub specie Stoicae sectae hortantur ad vitia. Hoc enim
iactant: solum sapientem et doctum esse amatorem. 'Solus aptus est ad hanc
artem; aeque conbibendi et convivendi sapiens est peritissimus. Quaeramus ad
quam usque aetatem iuvenes amandi sint. '
16.
Haec Graecae consuetudini data sint, nos ad illa potius aures derigamus: 'nemo
est casu bonus: discenda virtus est. Voluptas humilis res et pusilla est et in
nullo habenda pretio, communis cum mutis animalibus, ad quam minima et
contemptissima advolant. Gloria vanum et volubile quiddam est auraque mobilius.
Paupertas nulli malum est nisi repugnanti. Mors malum non est: quid <sit>
quaeris? sola ius aequum generis humani. Superstitio error insanus est: amandos
timet, quos colit violat. Quid enim interest utrum deos neges an infames? '
17.
Haec discenda, immo ediscenda sunt: non debet excusationes vitio philosophia
suggerere. Nullam habet spem salutis
aeger quem ad intemperantiam medicus hortatur. Vale.
|