|
1.
December est mensis: cum maxime civitas sudat. Ius luxuriae publice datum est; ingenti
apparatu sonant omnia, tamquam quicquam inter Saturnalia intersit et dies rerum
agendarum; adeo nihil interest ut <non> videatur mihi errasse qui dixit
olim mensem Decembrem fuisse, nunc annum.
2.
Si te hic haberem, libenter tecum conferrem quid existimares esse faciendum,
utrum nihil ex cotidiana consuetudine movendum an, ne dissidere videremur cum
publicis moribus, et hilarius cenandum et exuendam togam. Nam quod fieri nisi in tumultu et tristi tempore civitatis
non solebat, voluptatis causa ac festorum dierum vestem mutavimus.
3.
Si te bene novi, arbitri partibus functus nec per omnia nos similes esse
pilleatae turbae voluisses nec per omnia dissimiles; nisi forte his maxime
diebus animo imperandum est, ut tunc voluptatibus solus abstineat cum in illas
omnis turba procubuit; certissimum enim argumentum firmitatis suae capit, si ad
blanda et in luxuriam trahentia nec it nec abducitur.
4.
Hoc multo fortius est, ebrio ac vomitante populo siccum ac sobrium esse, illud
temperantius, non excerpere se nec insigni re nec misceri omnibus et eadem sed
non eodem modo facere; licet enim sine luxuria agere festum diem.
5.
Ceterum adeo mihi placet temptare animi tui firmitatem ut e praecepto magnorum
virorum tibi quoque praecipiam: interponas aliquot dies quibus contentus minimo
ac vilissimo cibo, dura atque horrida veste, dicas tibi'hoc est quod timebatur?
'
6.
In ipsa securitate animus ad difficilia se praeparet et contra iniurias
fortunae inter beneficia firmetur. Miles in media pace decurrit, sine ullo
hoste vallum iacit, et supervacuo labore lassatur ut sufficere necessario
possit; quem in ipsa re trepidare nolueris, ante rem exerceas. Hoc secuti sunt
qui omnibus mensibus paupertatem imitati prope ad inopiam accesserunt, ne
umquam expavescerent quod saepe didicissent.
7.
Non est nunc quod existimes me dicere Timoneas cenas et pauperum cellas et
quidquid aliud est per quod luxuria divitiarum taedio ludit: grabattus ille
verus sit et sagum et panis durus ac sordidus. Hoc triduo et quatriduo fer,
interdum pluribus diebus, ut non lusus sit sed experimentum: tunc, mihi crede,
Lucili, exultabis dipondio satur et intelleges ad securitatem non opus esse
fortuna; hoc enim quod necessitatis at est dabit et irata.
8.
Non est tamen quare tu multum tibi facere videaris - facies enim quod multa
milia servorum, multa milia pauperum faciunt -: illo nomine te Cuspice, quod
facies non coactus, quod tam facile erit tibi illud pati semper quam aliquando
experiri. Exerceamur
ad palum, et ne imparatos fortuna deprehendat, fiat nobis paupertas familiaris;
securius divites erimus si scierimus quam non sit grave pauperes esse.
9.
Certos habebat dies ille magister voluptatis Epicurus quibus maligne famem
exstingueret, visurus an aliquid deesset ex plena et consummata voluptate, vel
quantum deesset, et an dignum quod quis magno labore pensaret. Hoc certe in iis
epistulis ait quas scripsit Charino magistratu ad Polyaenum; et quidem
gloriatur non toto asse <se> pasci, Metrodorum, qui nondum tantum
profecerit, toto.
10.
In hoc tu victu saturitatem putas esse? Et voluptas est; voluptas autem non
illa levis et fugax et subinde reficienda, sed stabilis et certa. Non enim iucunda
res est aqua et polenta aut frustum hordeacii panis, sed summa voluptas est
posse capere etiam ex his voluptatem et ad id se deduxisse quod eripere nulla
fortunae iniquitas possit.
11.Liberaliora
alimenta sunt carceris, sepositos ad capitale supplicium non tam anguste qui
occisurus est pascit: quanta est animi magnitudo ad id sua sponte descendere
quod ne ad extrema quidem decretis timendum sit! hoc est praeoccupare tela
fortunae.
12.
Incipe ergo, mi Lucili, sequi horum consuetudinem et aliquos dies destina
quibus secedas a tuis rebus minimo quete facias familiarem; incipe cum
paupertate habere commercium;
aude, hospes,
contemnere opes et te quoque dignum
finge deo.
13.
Nemo alius est deo dignus quam qui opes contempsit; quarum possessionemtibi non
interdico, sed efficere volo ut illas intrepide possideas; quod uno consequeris
modo, si te etiam sine illis beate victurum persuaseris tibi, si illas tamquam
exituras semper aspexeris.
14.
Sed iam incipiamus epistulam complicare. 'Prius' inquis 'redde quod debes. ' Delegabo te ad Epicurum, ab illo fiet numeratio:
'immodica ira gignit insaniam'. Hoc quam verum sit necesse est scias, cum habueris et
servum et inimicum.
15.
In omnes personas hic exardescit affectus; tam ex amore nascitur quam ex odio,
non minus inter seria quam inter lusus et iocos; nec interest ex quam magna
causa nascatur sed in qualem perveniat animum. Sic ignis non refert quam magnus
sed quo incidat; nam etiam maximum solida non receperunt, rursus arida et
corripi facilia scintillam quoque fovent usque in incendium. Ita est, mi Lucili:
ingentis irae exitus furorest, et ideo ira vitanda est non moderationis causa
sed sanitatis. Vale.
|