|
13. Hostes interim quorum dux
erat Labienus et duo Pacidei, aciem derigunt mirabili longitudine non peditum,
sed equitum confertam, et inter eos levis armaturae Numidas et sagittarios
pedites interposuerant et ita condensaverant ut procul Caesariani pedestres
copias arbitrarentur; dextrum ac sinistrum cornu magnis equitum copiis
firmaverant. Interim Caesar aciem derigit simplicem ut poterat propter
paucitatem; sagittarios ante aciem constituit, equites dextro sinistroque cornu
opponit et ita praecipit ut providerent ne multitudine equitatus hostium
circumvenirentur: existimabat enim se acie instructa cum pedestribus copiis
dimicaturum.
14. Cum utrimque exspectatio
fieret neque Caesar sese moveret et cum suorum paucitate contra magnam vim
hostium artificio magis quam viribus decernendum videret, subito adversariorum
equitatus sese extendere et in latitudinem promovere collesque complecti et
Caesaris equitatum extenuare simulque ad circumeundum comparare se coeperunt. Caesariani
equites eorum multitudinem aegre sustinebant. Acies interim mediae cum
concurrere conarentur, subito ex condensis turmis pedites Numidae levis
armaturae cum equitibus procurrunt et inter legionarios pedites iacula coniciunt.
Hic cum Caesariani in eos impetum fecissent, illorum equites refugiebant.
Pedites interim resistebant, dum equites rursus cursu renovato peditibus suis
succurrerent.
15. Caesar novo
genere pugnae oblato cum animum adverteret ordines suorum in procurrendo
turbari--pedites enim, dum equites longius ab signis persequuntur, latere
nudato a proximis Numidis iaculis vulnerabantur, equites autem hostium pilum
militis cursu facile vitabant--edicit per ordines nequis miles ab signis IIII
pedes longius procederet. Equitatus interim Labieni suorum multitudine confisus
Caesaris paucitatem circuire conatur: qui equites Iuliani pauci multitudine
hostium defessi equis convulneratis paulatim cedere, hostis magis magisque
instare. Ita puncto temporis omnibus legionariis ab hostium equitatu
circumventis Caesarisque copiis in orbem compulsis intra cancellos omnes
coniecti pugnare cogebantur.
16. Labienus in
equo capite nudo versari in prima acie, simul suos cohortari, nonnumquam
legionarios Caesaris ita appellare: 'Quid tu' inquit 'miles tiro, tam feroculus
es? Vos quoque iste verbis
infatuavit? In magnum mehercule vos periculum impulit. Misereor vestri.'
Tum miles, 'Non sum' inquit 'tiro Labiene, sed de legione X veteranus.' Tum
Labienus, 'Non agnosco' inquit 'signa decumanorum.' Tum ait miles: 'Iam me quis
sim intelleges'; simul cassidem de capite deiecit ut cognosci ab eo posset,
atque ita pilum viribus contortum, dum in Labienum mittere contendit, equi
graviter adverso pectori adfixit et ait: 'Labiene, decumanum militem qui te
petit scito esse.' Omnium tamen animi in terrorem coniecti, et maxime tironum:
circumspicere enim Caesarem neque amplius facere nisi hostium iacula vitare.
|