|
21. Hac
necessitate Caesar coactus privatos ambiendo et blande appellando aliquantum
numerum frumenti in sua praesidia congesserat. Eo parce utebantur. Opera
interim ipse cotidie circuire et alteras cohortes in statione habere propter
hostium multitudinem. Labienus saucios suos, quorum maximus numerus fuit, iubet
in plostris delegatos Hadrumetum deportari. Naves interim Caesaris onerariae
errabundae male vagabantur incertae locorum atque castrorum suorum. Quas
singulas scaphae adversariorum complures adortae incendebant atque expugnabant.
Hac re nuntiata Caesari classes circum insulas portusque disposuit, quo tutius
commeatus subportari posset.
22. M. Cato
interim qui Uticae praeerat, Cn. Pompeium filium multis verbis assidueque
obiurgare non desistebat. 'tuus' inquit 'pater istuc aetatis cum esset et
animadvertisset rem publicam ab nefariis sceleratisque civibus oppressam
bonosque aut interfectos aut exilio multatos patria civitateque carere, gloria
et animi magnitudine elatus privatus atque adulescentulus paterni exercitus
reliquiis collectis paene oppressam funditus et deletam Italiam urbemque
Romanum in libertatem vindicavit, idemque Siciliam Africam Numidiam Mauretaniam
mirabili celeritate armis recepit. Quibus
ex rebus sibi eam dignitatem quae est per gentes clarissima notissimaque,
conciliavit adulescentulusque atque eques Romanus triumphavit. Atque ille non
ita amplis rebus patris gestis neque tam excellenti dignitate maiorum parta
neque tantis clientelis nominisque claritate praeditus in rem publicam est
ingressus. Tu contra et patris nobilitate et dignitate et per te ipse satis
animi magnitudine diligentiaque praeditus nonne eniteris et proficisceris ad
paternas clientelas auxilium tibi reique publicae atque optimo cuique
efflagitatum?'
23. His verbis hominis
gravissimi incitatus adulescentulus cum naviculis cuiusquemodi generis XXX,
inibi paucis rostratis, profectus ab Utica in Mauretaniam regnumque Bogudis est
ingressus expeditoque exercitu numero servorum liberorum II milium, cuius
partem inermem, partem habuerat armatam, ad oppidum Ascurum accedere coepit. In
quo oppido praesidium fuit regium. Pompeio adveniente oppidani us que eo passi
propius accedere, donec ad ipsas portas ac murum adpropinquaret, subito
eruptione facta prostratos perterritosque Pompeianos in mare navesque passim
compulerunt. Ita re male gesta Cn. Pompeius
filius naves inde avertit neque postea litus adtigit classemque ad insulas
Baleares versus convertit.
24. Scipio interim cum his
copiis quas paulo ante demonstravimus, Uticae grandi praesidio relicto
profectus primum Hadrumeti castra ponit, deinde ibi paucos dies commoratus
noctu itinere facto cum Labieni et Petrei copiis coniungit, atque unis castris
factis III milia passuum longe considunt. Equitatus interim eorum circum
Caesaris munitiones vagari atque eos qui pabulandi atque aquandi gratia extra
vallum progressi essent, excipere. Ita omnes adversarios intra
munitiones continere. Quare Caesariani gravi annona sunt conflictati, ideo quod
nondum neque ab Sicilia neque ab Sardinia commeatus subportatus erat, neque per
anni tempus in mari classes sine periculo vagari poterant. Neque amplius milia
passuum VI terrae Africae quoque versus tenebant pabulique inopia premebantur.
Qua necessitate coacti veterani milites equitesque qui multa terra marique
bella confecissent et periculis inopiaque tali saepe essent conflictati, alga e
litore collecta et aqua dulci elota et ita iumentis esurientibus data vitam
eorum producebant.
|