|
29. Turmae
interim equitum quae pro vallo in stationibus esse solebant [ab utrisque
ducibus], cotidie minutis proeliis inter se depugnare non intermittunt.
Nonnumquam etiam Germani Gallique Labieniani cum Caesaris equitibus fide data
inter se colloquebantur. Labienus interim cum parte equitatus Leptim oppi dum
cui praeerat Saserna cum cohortibus VI, oppugnare ac vi inrumpere conabatur.
Quod ab defensoribus propter egregiam munitionem oppidi et multitudinem
tormentorum facile et sine periculo defendebatur. Quod ubi saepius eius
equitatus facere non intermittebat, et cum forte ante portam turma densa
adstitisset, scorpione accuratius misso atque eorum decurione percusso et ad
ecum adfixo, reliqui perterriti fuga se in castra recipiunt. Quo facto postea
sunt deterriti oppidum temptare.
30. Scipio
interim fere cotidie non longe a suis castris passus CCC instruere aciem ac
maiore parte diei consumpta rursus in castra se recipere. Quod cum saepius
fieret, neque ex Caesaris castris quisquam prodiret neque propius eius copias
accederet, despecta patientia Caesaris exercitusque eius, [Iuba] universis
copiis productis elephantisque turritis XXX ante aciem instructis quam
latissime potuit porrecta equitum peditumque multitudine uno tempore progressus
haud ita longe a Caesaris castris constitit in campo.
31. Quibus rebus
cognitis Caesar iubet milites qui extra munitiones processerant [quique]
pabulandi lignandique aut etiam muniendi gratia quique vallum petierant quaeque
ad eam rem opus erant, omnes intra munitiones minutatim modesteque sine tumultu
aut terrore se recipere atque in opere consistere. Equitibus autem qui in
statione fuerant, praecipit ut usque eo locum optinerent in quo paulo ante
constitissent, donec ab hoste telum missum ad se perveniret. Quodsi propius
accederetur, quam honestissime se intra munitiones reciperent. Alii quoque
equitatui edicit uti suo quisque loco paratus armatusque praesto esset. Atque
haec non ipse per se coram, cum de vallo prospecularetur, sed mirabili peritus
scientia bellandi in praetorio sedens per speculatores et nuntios imperabat
quae fieri volebat. Animadvertebat enim quamquam magnis essent copiis
adversarii freti, tamen saepe a se fugatis pulsis perterritisque et concessam
vitam et ignota peccata; quibus rebus numquam tanta suppeteret ex ipsorum
inertia conscientiaque animi victoriae fiducia ut castra sua adoriri auderent.
Praeterea ipsius nomen auctoritasque magna ex parte eorum exercitus minuebat audaciam.
Tum egregiae munitiones castrorum atque valli fossarumque altitudo et extra
vallum stili caeci mirabilem in modum consiti vel sine defensoribus aditum
adversariis prohibebant: scorpionum catapultarum ceterorumque telorum quae ad
defendendum solent parari, magnam copiam habebat. Atque haec propter exercitus
sui praesentis paucitatem et tirocinium praeparaverat, non hostium vi et metu
commotus patientem se timidumque hostium opinioni praebebat. Neque idcirco
copias quamquam erant paucae tironumque, non educebat in aciem quod victoriae
suorum diffideret, sed referre arbitrabatur cuiusmodi victoria esset futura;
turpe enim sibi existimabat tot rebus gestis tantisque exercitibus devictis,
tot tam claris victoriis partis, ab reliquis copiis adversariorum suorum ex
fuga collectis se cruentam adeptum existimari victoriam. Itaque constituerat
gloriam exsultationemque eorum pati, donec sibi veteranarum legionum pars
aliqua in secundo commeatu occurrisset.
32. Scipio
interim paulisper ut antea dixi in eo loco commoratus, ut quasi despexisse
Caesarem videretur, paulatim reducit suas copias in castra et contione advocata
de terrore suo desperationeque exercitus Caesaris facit verba et cohortatus
suos victoriam propriam se eis brevi daturum pollicetur. Caesar iubet milites
rursus ad opus redire et per causam munitionum tirones in labore defatigare non
intermittit. Interim Numidae Gaetulique diffugere cotidie ex castris Scipionis
et partim in regnum se conferre, partim quod ipsi maioresque eorum beneficio C.
Mari usi fuissent Caesaremque eius adfinem esse audiebant, in eius castra
perfugere catervatim non intermittunt. Quorum ex numero electis hominibus inlustrioribus [Gaetulos] et litteris ad
suos cives datis cohortatus uti manu facta se suosque defenderent, ne suis
inimicis adversariisque dicto audientes essent, mittit.
|