|
41. His rebus
gestis Caesar postero die ex omnibus praesidiis cohortes eduxit atque omnes
suas copias in campo instruxit. Scipio
suis male acceptis occisis convulneratisque intra suas continere se munitiones
coepit. Caesar instructa acie secundum infimas iugi radices propius munitiones
leniter accessit. Iamque minus mille passus ab oppido Uzitta quod Scipio
tenebat aberant legiones Iulianae, cum Scipio veritus ne oppidum amitteret,
unde aquari reliquisque rebus sublevari eius exercitus consuerat, eductis
omnibus copiis quadruplici acie instructa, ex instituto suo prima equestri
turmatim derecta elephantisque turritis interpositis armatisque, suppetias ire
contendit. Quod ubi Caesar animadvertit, arbitratus Scipionem ad dimicandum
paratum ad se certo animo venire, in eo loco quo paulo ante commemoravi, ante
oppidum constitit suamque aciem mediam eo oppido texit, dextrum sinistrumque
cornu, ubi elephanti erant, in conspectu patenti adversariorum constituit.
42. Cum iam prope solis
occasum Caesar exspectavisset neque ex eo loco quo constiterat Scipionem
progredi propius se animadvertisset locoque se magis defendere, si res
coegisset, quam in campo comminus consistere audere, non est visa ratio propius
accedendi eo die ad oppidum, quoniam ibi praesidium grande Numidarum esse
cognoverat, hostesque mediam aciem suam oppido texisse et sibi difficile factu
esse intellexit simul et oppidum uno tempore oppugnare et in acie in cornu
dextro ac sinistro ex iniquiore loce pugnare, praesertim cum milites a mane
diei ieiuni sub armis stetissent defatigati. Itaque reductis suis copiis in
castra postero die propius eorum aciem instituit exporrigere munitiones.
43. Interim Considius qui
Acyllam + et VIII cohortibus stipendiariis + Numidis Gaetulisque obsidebat, ubi
C. Messius + qui + cohortibus praeerat, diu multumque expertus magnisque
operibus saepe admotis et his ab oppidanis incensis cum proficeret nihil,
subito nuntio de equestri proelio adlato commotus, frumento cuius in castris
copiam habuerat incenso, vino oleo ceterisque rebus quae ad victum parari
solent corruptis Acyllam quam obsidebat deseruit atque itinere per regnum Iubae
facto copias cum Scipione partitus Hadrumetum se recepit.
44. Interea ex secundo
commeatu quem a Sicilia miserat Alienus, navis una, in qua fuerat Q. Cominius
et L. Ticida, eques Romanus, ab residua classe cum erravisset delataque esset
vento ad Thapson, a Vergilio scaphis naviculisque actuariis excepta est et ad
Scipionem adducta. Item altera navis trieris ex eadem classe errabunda ac
tempestate delata ad Aegimurum a classe Vari et M. Octavi est capta, in quo
milites veterani cum uno centurione et nonnulli tirones fuerunt; quos Varus
adservatos sine contumelia deducendos curavit ad Scipionem. Qui postquam ad eum
pervenerunt et ante suggestum eius constiterunt, 'non vestra' inquit 'sponte
vos certo scio, sed illius scelerati vestri imperatoris impulsu et imperio
coactos cives et optimum quemque nefarie consectari. Quos quoniam fortuna in
nostram detulit potestatem, si, id quod facere debetis, rem publicam cum optimo
quoque defendetis, certum est vobis vitam et pecuniam donare. Quapropter quid
sentiatis proloquimini.'
|