|
53. Dum haec
circum Uzittam ab utrisque ducibus administrantur, legiones duae, X et VIIII,
ex Sicilia navibus onerariis profectae, cum iam non longe a portu Ruspinae
abessent, conspicati naves Caesarianas quae in statione apud Thapsum stabant,
veriti ne in adversariorum ut insidiandi gratia ibi commorantium classem
inciderent imprudentes, vela in altum dederunt ac diu multumque iactati tandem
multis post diebus siti inopiaque confecti ad Caesarem perveniunt.
54. Quibus
legionibus eitis memor in Italia pristinae licentiae militaris ac rapinarum
certorum hominum parvulam modo causulam nactus, quod C. Avienus tribunus
militum X legionis navem [ex] commeatu familia sua atque iumentis occupavisset
neque militem unum ab Sicilia sustulisset, postero die de suggestu convocatis
omnium legionum tribunis centurionibusque 'Maxime vellem' inquit 'homines suae
petulantiae nimiaeque libertatis aliquando finem fecissent meaeque lenitatis
modestiae patientiaeque rationem habuissent. Sed quoniam ipsi sibi neque modum
neque terminum constituunt, quo ceteri dissimiliter se gerant, egomet ipse
documentum more militari constituam. C. Aviene, quod in Italia milites populi
Romani contra rem publicam instigasti rapinasque per municipia fecisti quodque
mihi reique publicae inutilis fuisti et pro militibus tuam familiam iumentaque
in naves imposuisti tuaque opera militibus tempore necessario res publica
caret, ob eas res ignominiae causa ab exercitu meo te removeo hodieque ex
Africa abesse et quantum pote proficisci iubeo. Itemque te Aule Fontei, quod tribunus militum seditiosus malusque civis
fuisti, te ab exercitu dimitto. Tite Saliene M. Tiro C. Clusinas, cum ordines
in meo exercitu beneficio, non virtute [sitis] consecuti ita vos gesseritis ut
neque bello fortes neque pace boni aut utiles fueritis et magis in seditione
concitandisque militibus adversum vestrum imperatorem quam pudoris modestiaeque
fueritis studiosiores, indignos vos esse arbitror qui in meo exercitu ordines
ducatis, missosque facio et quantum pote abesse ex Africa iubeo.' Itaque
traditos centurionibus et singulis non amplius singulos additos servos in navem
imponendos separatim curavit.
55. Gaetuli interim perfugae
quos cum litteris mandatisque a Caesare missos supra docuimus, ad suos cives
perveniunt. Quorum auctoritate facile adducti Caesarisque nomine
persuasi a rege Iuba desciscunt celeriterque cuncti arma capiunt contraque
regem facere non dubitant. Quibus rebus cognitis Iuba distentus triplici bello
necessitateque coactus de suis copiis quas contra Caesarem adduxerat, sex
cohortes in fines regni sui mittit quae essent praesidio contra Gaetulos.
56. Caesar
brachiis perfectis promotisque usque eo ut telum ex oppido adigi non posset,
castra munit, ballistis scorpionibusque crebris ante frontem castrorum contra
oppidum collocatis defensores muri deterrere non intermittit eoque quinque
legiones ex superioribus castris deducit. Qua facultate oblata inlustriores
notissimique conspectum amicorum propinquorumque efflagitabant atque inter se
colloquebantur. Quae res quid utilitatis haberet, Caesarem non fallebat. Namque
Gaetuli ex equitatu regio nobiliores equitumque praefecti quorum patres cum
Mario ante meruerant eiusque beneficio agris finibusque donati post Sullae
victoriam sub Hiempsalis regis erant dati potestatem, occasione capta nocte iam
luminibus accensis cum equis calonibusque suis circiter mille perfugiunt in
Caesaris castra quae erant in campo proxime locum Uzittae locata.
|