|
1. Procerum animal et
in effigiem pulcherrimae speculationis erectum ad res supernas et rationabiles
intuendas, cuius harmoniaca dispositio ingentia nobis sacramenta declarat.
Imprimis caput nostrum sex ossibus compaginatum in similitudinem caelestis
sphaerae rotundae concavitatis formatum est, ut senarium illum perfectissimum
numerum sedes nostri cerebri, in cuius organo sapimus, contineret.
2. Hinc oculi, quasi
sacrorum testamentorum pulcherrima duo volumina, collocantur ad quorum
similitudinem omnia nobis combinata descendunt, ut aures, nares, labra,
bracchia, latera, crura, tibiae, pedes. In hac enim mystica dualitate
compago totius corporis continetur, et sicut illa testamenta ad unum
respiciunt, unum sapiunt, ita haec officia in unam se convenientiam
operationemque coniungunt.
3.
Sed licet haec parilitas pulcherrima se distributione consociet et alterutrum
sibi mutuetur ornatum, sunt etiam singularia in medio constituta ne in unam
partem praeiudicialiter vergentia alteram competenti decore nudarent: nasus, os,
guttur, pectus, umbilicus, et genitalium virga descendens, quae laudabilia et
honora monstrantur quando in medio locata consistunt.
4.
Capiti autem nostro, quod sensus capit universos, recte cervix quasi quaedam columna
supponitur, docens nos religionem sanctam in unam fidei consistere validissimam
firmitatem. Lingua quoque, vocis nostrae decentissimum plectrum, data est ad
sermonum nostrorum convenientiam temperandam ut nos articulata verba ab
animalium confusione distinguerent. Nec illud videatur incassum quod uni
gutturi duae serviunt digestiones, scilicet ut omnis intellectus prudentis
animae, quasi cibus acceptus et rationis calore decoctus, per gemina
testamentorum itinera competentibus tractatibus explicetur. Et quoniam neque
cornu neque dente neque fuga, sicut alia animalia, corporis humani forma se
praevalet vindicare, robustus illi thorax bracchiaque concessa sunt ut illatam
iniuriam manu defenderet et obiectu pectoris quasi quodam clipeo vindicaret.
5.
Genitalia vero nostra in magnum mysterium quis dubitet attributa? unde,
praestante Deo, hominis reparatio fecunda procedit, unde mortales nesciunt
habere defectum, quando personis pereuntibus genus noscitur posse servare
continuum. Decorum membrum si non fuisset turpi libidine sordidatum. Quid enim
illo pretiosius esset, si inde humanum genus sine culpa descenderet? sic omnia
praeconialia creata sunt, si peccatis polluentibus non redderentur obscena.
6.
Hoc autem corpus animatum quinque sensibus administratur ac regitur, qui, licet
sint communes cum beluis, a nobis tamen rationabili iudicio melius
distinguuntur atque complentur. Primus eorum visus est qui aere illuminato
colores respicit corporales et in eis suas proprietates agnoscit. Aspectus enim
est, ut veteres definire maluerunt, vis animae spiritalis, egrediens per oculi
pupillam, res non adeo longinquas attingens, sed ad quas potuerit pervenire
diiudicans, illud videns ad quod destinatur ut videat. Nam si de interioribus suis oculi viderent, et se
ipsos sine dubitatione conspicerent. Hoc etiam pater sensit augustinus.
Secundus auditus est qui concavis ac cocleatis auribus sonos accipit, aeris
verberationes concrepantes, ratione diiudicans quid sit auditum. Tertius
odoratus est qui diversos odores assumens, vim redolentium corporum, quasi
quodam invisibili fumo naribus suscepto, competenti aspiratione perpendit.
Quartus est gustus quo multarum rerum saporem palati diiudicatione cognoscimus.
Quintus est tactus qui etiam cunctis membris communiter noscitur attributus.
Elegantior nobis in manibus est quae singulariter datae sunt ad multas
cogitationes nostras communiter explicandas. Altera enim per illas evenit
firmiorque memoria; nam quod oblivisci possumus istis scribentibus sine labore
retinemus. Haec sunt diversarum artium opifices et paene totius nostrae
operationis effectus. Nam quid prodesset sensum aliqua facienda concipere, si
haec laboriosa manus non probaretur implere? nec illud arbitror praetereundum
quod pedes nostri manusque denaria digitorum quantitate formantur ut cursus
vitae nostrae atque operatio sacramenta caelestis decalogi contineret ne
praeter legem Domini aut cogitare aliquid aut agere deberemus.
7. Facies ipsa
quemadmodum prudentiae suae patefacit indicia? in effigiem nostram exeunt
occultae cogitationes et ex hac parte cognoscitur qualis intus animus
voluntasque versetur. Vultus siquidem noster, qui a voluntate nominatur,
speculum quoddam est animae suae et quod substantialiter non cernitur per eius
habitum evidentissime declaratur.
8. Quanta possint de
eius membris reliquis dici? cur triginta duobus dentibus gingivarum nostrarum
ordo clavatus est? quare cervix nostra septem nodis spina viginti tribus
spondulis colligetur? costae viginti quattuor radiis pro viscerum defensione
flectantur ne teneritudo illa interaneorum importuna facillime laederetur
iniuria. Nervi quam congrua dispersione corpus omne contineant! quomodo venae
nutribili sanguine competenter irrigent membra? quemadmodum ossa nos medullata
corroborent? cur unguibus nostris commune sit iugiter crescere cum capillis?
quam decore, quam utiliter, carnes nostras vestiat cutis ut nec humor internus
turpiter defluat nec pulchritudo colori subducta venustate dispereat!
9. Sed cum membra
singula diversa corpori praebere videantur officia, aliudque nobis sublime,
aliud mediocre, aliud sit in ultimo constitutum, in tantam complexionis gratiam
convenerunt ut omnia sint necessaria, omnia probentur accomoda, sicut apostolus
ait, cum ecclesiam Dei studio caritatis adunaret: non potest dicere oculus
manui: non es mihi necessaria. Aut iterum caput pedibus: non desidero
operam vestram. Sed multo magis quae videntur membra corporis infirmiora esse,
necessaria sunt, et quae putamus ignobiliora esse corporis, his honorem
abundantiorem circumdamus. Deus enim ita temperavit corpus atque distribuit ut
membra se mutuis adiutoriis indigerent.
10.
Sed hoc propter nimiam prolixitatem in summam dictum abunde sufficiat, nullum
corporale animal in tantam mysteriorum significationem fuisse formatum. Debuit
enim consilio summo fieri quod videbatur rationabili animae coniungi. O summi
opificis creatura mirabilis quae sic humani corporis lineamenta disposuit ut si
primi hominis non esset peccatis gravantibus onerata, magnis muneribus non
fuisset exuta. Qualia enim meruit tunc libera habere quae nunc tot bona
noscitur retinere damnata? verum ista caro, quamvis diversis vitiis appetatur,
multisque vulneribus lacerata subiaceat, ipsa tamen est quae caeleste
psalterium canit, quae gloriosos martyres facit, quae conditorem suum visitata
promeruit, quae ipsam quoque vitalem crucem sancti redemptoris accepit; merito
iam spiritalis futura creditur quando et hic mortalis tanto munere perfuncta
gloriatur. Sic enim ista magna quidem natura sed originali delicto peccatis
cotidianis obnoxia, ieiuniis, elemosinis, assiduisque orationibus divina se
suffragatione componit, sic emundatis sordibus peccatorum, lucidam praeparat
mentem ut suum suscipere mereatur auctorem, fidei templum quae se criminibus
non concessit hospitio. Credo divina miseratione provisum ut corpus subderet
animae, animam sibi, totumque salutariter ad Deum respiceret creatorem.
11.
Peractis his quae dicenda fuerunt, congruum videtur de animarum signis
indiciisque disserere, quia licet earum substantia una esse videatur longe
tamen disparibus qualitatibus segregantur. Ac primum dicam quemadmodum malorum
hominum consuetudo moresque declarentur, quatenus quos interius videre non
possumus, quibusdam indiciis extrinsecus approbemus.
|