|
1. Regenses cives
ultimi Bruttiorum, quos a Siciliae corpore violenti quondam maris impetus
segregavit, unde civitas eorum nomen accepit divisio enim 'region' Graeca
lingua vocitatur, iniqua suggerunt exactorum se praesumptione fatigari,
implorantes non aurium, sed oculorum nostrorum nota remedia, qui possumus scire
territorium eorum quod petitur non habere. est enim montanis lapillis terra
rarissima, arida pascuis, sed undosa vindemiis: segetibus adversa, sed olivis
accommoda: et ideo cultura eius omnis in sarculis est, quia superficies ipsius
sicca nutrire non valet superne nascentia. tergore illic ager nudus industria
potius quam natura vestitur.
2. Nam Palladiae silvae
viriditate contegitur qui in solo aridissimus approbatur. talibus enim locis
illa proficiunt, quae radicibus proceris ad humi penetrale descendunt. segetes
rigantur, ut vivant et condicione mutata hoc aristis impenditur, quod oleribus
exhibetur. quanta seges est, quae manu colitur? raro illic ab area venit umeris
gravatus agricola, ut non messes in horreis colligere, sed vix possit aliquos
cophinos de summa ubertate complere.
3. In hortis autem
rusticorum agmen habetur operosum, quia holus illic omne saporum est dum marina
inroratione respersum: quod humana industria fieri consuevit, hoc cum
nutriretur accepit. contra Maronis autem sententiam intiborum illic fibrae
dulcissimae sunt, quae praecinctae foliis tortuosis callosa teneritudine
conglobantur: unde in morem vitri aliquid decerptum frangitur, dum a fecundo
cespite segregatur.
4. His victualibus, si
vis nosse, regio illa fecunda est: nam et marinis deliciis copiosa iucunditate
perfruitur, quia ibi mare supernum atque infernum, insertis frontibus adunatum,
delicias utriusque pelagi in unam congregationem sinus sui volubilitate
perducit. necesse est enim illic et pisces properare, ubi constat et undam
posse defluere.
5. Exormiston quoque,
inter pisces regium genus, compar murenis corpore, sed colore distans, naribus
setosis, colostrea delicatitudine praeditum, oleoso ac suavi liquore
coagulatum, appetibilis grataque pinguedo, cum spumis fluctuantibus inter aeris
confinia coeperit enatare, nescit ad cubilia redire quae deserit: credo aut
immemor reversionis aut teneritudine summa mollitus nequit undis elevantibus
contraria obluctatione demergere. fertur velut corpus exanime, nullis nisibus
periculum, nulla arte devitans et hinc viribus destitutus redire non creditur,
quia nec fugere posse sentitur. hic plane tantae dulcedinis esse dinoscitur, ut
ei nemo piscium comparetur.
6. Haec sunt in litore
Regino quae diximus, quod non alio referente cognovimus, etsi visuali probatione
retinemus. quapropter laridi atque tritici species nullis temporibus
coemptionis nomine inde decernimus postulari, quia nimis calumniose petitur,
quod loci beneficio non habetur. deinde sufficere debet defensio veritatis et
testimonium iudicis, quia nimis execrabile malum est, si, cum aliud noverit
conscientia, aliud lingua decernat. additur etiam quod tantis commeantium
fatigatur adventibus, tanta excurrentium laceratione deteritur, ut
rationabiliter illi remitti debuisset vel quod apud ipsam nasci posse
constaret.
|