|
1.
"Pellendorum hostium dea potens Pellonia est". - Quorumne, nisi
molestum est, edite. Confligunt partes atque inter se comminus armorum
collatione decernunt, et haec illi est pars hostis et illa huic hostilis: quos
ergo Pellonia, cum hinc et inde pugnabitur, pellet, aut in gratiam concessura
est quorum, cum utrique debeat parti sui nominis vires officium que praestare? Quod si utique fecerit, id est partibus si
utrisque favorem ac suffragium commodarit, nominis sui vim perdet, quod partis
unius in pulsione formatum est.
2. Nisi forte dicetis:
"Romanorum tantum est dea haec et cum solis Quiritibus faciens gralo
tiosis semper opitulationibus praesto est". - Esse quidem hoc ita, quod
nomini favemus, optamus, at quaestionem non exiguam res habet.
3. Quid
enim? Romani deos possident peculiares, qui aliarum gentium non sint? et
quemadmodum poterunt dii esse, si non omnibus quae ubique sunt gentes aequabilitatem
sui nominis exhibebunt?
4. et
ubi quaeso iamdudum Pellonia haec fuit, cum apud furculas Caudinas decus
publicum subiugatum est, cum apud Trasimeni lacum sanguinei cucurrere
torrentes, cum Diomedis campi Romanis cadaveribus aggerati sunt, cum mille alia
vulnera proeliorum innumeris accepta sunt cladibust Dormiebat, stertebat; aut
quoa vilia facere consueta sunt capita, in hostilia castra defugerat?.
1.
"Dii laevi a laeva sinistrarum tantum regionum sunt praesides et
inimici partium dexterarum". - Quod quanam istud ratione dicatur quove
animi sensu, neque ipsi nos adsequimur nec a vobis confidimus posse in aliquam
lucem communis intellegentiae perduci. Iam primum enim mundus ipse per se sibi
neque dexteras neque laevas neque superas regiones neque imas neque anticas
habet neque posticas. Quicquid enim teres est atque ex omni parte rotunditatis
solidae convexione conclusum, nullum habet initium, nullum finem: ubi finis et
initium nullum est, esse aliqua portio sui nominis [et initium] non potest.
2.
Itaque cum dicimus: dextera haec regio est et illa laeva, non ad mundi habitum
dicimus, qui sui simillimus totus est, sed ad positionem nostram situmque
revocamus, qui informati sic sumus, ut alia dextera, alia in nos dicantur esse
laeva: quae tamen haec ipsa, quae laeva appellamus et dextera, [alia in nobis]
nihil habent perpetuum, nihil fixum, sed prout nos casus atque eventus
conlocaverit temporis, ita nostris sumunt ab lateribus figurationes.
3. Si
orientem solem respexero, cardo mihi frigoris et septentrio fit laevus: in quem
si ora traduxero, erit mihi sinister occasus, qui ab sole posterganeus
habebitur. Rursus vero si iecero plagam in occiduam lumina, in vocabulum
sinistri auster et meridies transit: in qua si me parte necessaria temporis
circumegerit ratio, fit ut oriens laevus inmutata corporis conversione dicatur.
4.
Qua ex re poterit facillime recognosci, neque dextera neque laeva natura
esse ulla sed positionis et temporis et prout nostri corporis habuerit se situs
rerum ad circumstantiam collocatus.
5.
Quod cum ita se habeat, quanam ratione, quo pacto sinistrarum partium dii
erunt, cum easdem constiterit religiones modo dexteras fieri modo
laevas? Aut quid dexterae meruerunt
de immortalibus dis partes, ut sine ullis praesidibus degerent, quas esse
faustas et prosperis semper cum ominibus ediderunt?.
1.
"Lateranus, ut dicitis, deus est focorum et genius adiectus que hoc
nomine, quod ex laterculis ab hominibus crudis caminorum istud exaedificetur
genus".
2. -
Quid ergo? si testa aut materia fuerint quacumque alia fabricati, foci genios
non habebunt, et ab officio tutelae quisquis iste est Lateranus abscedet, quod
regni sui possessio non luteis constructa est formis? et quid, quaeso, ut
faciat, praesidatum focorum deus iste sortitus est?
3. Per
humani generis coquinas currit inspiciens et explorans, quibusnam lignorum
generibus suis ardor in foculis excitetur, habitudinem fictilibus contribuit
vasculis ne flammarum dissiliant vi victa, curat ut ad sensum palati suis cum
iucunditatibus veniant rerum incorruptarum sapores, et an o rite pulmenta condita
sint praegustatoris fungitur atque experitur officio.
4. Itane
istud non foedum, quinimmo, ut verius dixerim, non contumeliosum, non impium,
ad hoc tantum inducere deorum nescio quas fictiones, non quas dignis honoribus
prosequare sed quas rebus turpibus et infami praeficias actioni?.
|