|
1.Iovinianus
imperator regnavit potens valde; qui cum semel in stratu suo iacuisset,
exaltatum est cor eius ultra quam credi potest, et in corde suo dixit:
"Estne aliquis alius deus quam ego?" His cogitatis somnum cepit. Mane
vero surrexit et vocavit milites suos et ait: "Carissimi, bonum est cibum
sumere, quia hodie ad venandum pergere volo." Illi vero parati erant eius voluntatem adimplere. Cibo
sumpto ad venandum perrexerunt.
2.
Dum vero imperator equitasset, calor intolerabilis eum invasit, in tantum, quod
videbatur ei, quod moreretur, nisi in aqua frigida balneari posset. Respexit a longe et aquam
latam vidit, dixit suis militibus: "Hic remaneatis, quousque fuero
liberatus." Dextrarium cum calcaribus percussit, ad aquam festinanter
equitabat, de equo descendit, omnia vestimenta deposuit, aquam intravit et
tamdiu ibi remansit, quousque totaliter refrigeratus esset. Dum ibidem
exspectasset, venit quidam homo ei per omnia similis in vultu et gestu et
induit se vestimentis eius, dextrarium eius ascendit et ad milites equitavit,
ab omnibus sicut persona imperatoris est receptus. Finito ludo ad palatium cum militibus perrexit.
3.
Post haec cito Iovinianus de aqua exivit, vestes nec equum invenit. Admirabatur et tristatus
est valde, quia nudus erat et neminem vidit. Cogitavit inter se: "Quid
faciam? Ego miserabiliter sum ministratus." Tandem ad se reversus dicebat:
"Hic prope manet unus miles, quem ad militiam promovi. Ad eum pergam,
vestes et equum acquiram et sic ad palatium meum ascendam et videbo, quomodo et
per quem sum confusus."
4.
Iovinianus totaliter nudus ad castrum militis perrexit, ad ianuam pulsavit,
ianitor autem causam pulsationis quaesivit. Ait Iovinianus: "Ianuam
aperite, et qualis ego sum, videte!" Ille vero ianuam aperuit et cum eum
vidisset, obstupuit et ait: "Qualis es tu?" At ille: "Iovinianus
sum imperator, vade ad dominum tuum et dic ei, ut mihi vestes accommodet, quia
vestes et equum perdidi." Qui ait: "Mentiris, pessime ribalde! Iam
ante adventum tuum dominus imperator Iovinianus ad palatium suum cum militibus
suis transivit, et dominus meus secum perrexit et rediit et iam in mensa sedet.
Sed quia imperatorem te nominasti, domino
meo nuntiabo."
5.
Ianitor intravit et domino suo verba eius rettulit. Ille hoc audiens praecepit,
ut introduceretur, et sic factum est.
6.
Miles cum vidisset, notitiam eius non habebat, sed imperator peroptime eum
cognovit. Ait
ei miles: "Dic mihi, qualis es, et quod est nomen tuum?" Qui respondit: "Ego sum imperator Iovinianus, et
ego te ad militiam promovi tali tempore." Ait ille: "O ribalde
pessime, qua audacia audes te ipsum imperatorem nominare! Iam dominus meus
imperator ante te ad palatium equitavit, et ego per viam ei associatus eram et
iam sum reversus. Et quia te ipsum imperatorem nominasti, impune non
transibis." Fecit eum egregie verberari et postea expelli.
7.
Ille vero sic flagellatus et expulsus flevit amare et ait: "O deus meus,
quid hoc esse poterit, quod miles, quem ad militiam promovi, notitiam mei non
habet, et cum hoc graviter me flagellavit!" Cogitavit autem apud se:
"Prope est quidam dux consiliarius meus, ad eum pergam et necessitatem ei
ostendam, per quem potero indui et ad palatium meum reverti."
8.
Cum vero ad ianuam ducis venisset, pulsavit. Ianitor audiens pulsationem ianuam
aperuit, et cum hominem nudum vidisset, admirabatur et aiebat: "Carissime,
qualis es tu, et quare sic totaliter nudus venisti?" Et ille: "Ego
sum imperator, a casu equum et vestimenta perdidi et ideo ad ducem veni, ut
mihi in hac necessitate succurrat. Ideo te rogo, ut negotium meum coram domino
tuo facias."
9.
Ianitor cum verba eius audisset, admirabatur, aulam intravit et domino suo
omnia rettulit. Ait dux: "Introducatur." Cum introductus fuisset, nullus notitiam
eius habebat, et dux ad illum: "Qualis es tu?" Et ille:
"Imperator sum ego et te ad divitias et honores promovi, quando te ducem
feci et consiliarium meum te constitui." Ait dux: "Insane miser!
Perrexi parum ante cum domino meo imperatore versus palatium et reversus sum, et
quia talem honorem tibi appropriasti, impune non transibis." Confecit eum
in carcerem includi et pane et aqua sustentari. Deinde ex carcere extraxit et
egregie verberari et a tota terra post hoc eici fecit.
10.
Ille sic eiectus ultra quam credi poterit gemuit et suspiria emittebat et intra
se dixit: "Heu mihi, quid faciam, quia factus sum opprobrium omnium et
abiectio plebis? Melius est mihi ad palatium meum pergere et mei de palatio meo
notitiam habebunt; saltem si non, uxor mea notitiam meam habebit per certa
signa."
11.
Solus ad palatium accessit, ad ianuam pulsavit, audita pulsatione ianitor
ianuam aperuit. Quem cum vidisset, dixit: "Dic mihi, qualis es tu?" Et ille: "Miror de te, quia non novisti me, quia
per tot tempora mecum fuisti." Qui ait: "Mentiris; cum domino
imperatore diu steti."
12.
Et ille: "Ego sum ille, et si dictis non credis, rogo te dei amore, ut ad
imperatricem accedas, et per ista signa illa mihi vestes imperiales per te
mittet, quia a casu perdidi omnia. Ista signa, quae per te ei mitto, nullus
nisi nos duo novit sub caelo." Ait ianitor: "Non dubito, quin insanus
sis, quia iam dominus meus imperator in mensa sedet et iuxta eum imperatrix;
verumtamen ex quo dicis te imperatorem esse, imperatrici intimabo, et certus
sum, quod graviter punieris."
13.
Ianitor ad imperatricem perrexit et omnia audita ei intimavit. Illa non modicum
contristata ad dominum suum conversa est et ait: "O domine mi, audite
mirabilia! Signa privata inter nos saepius acta unus ribaldus in porta mihi per
ianitorem recitat et dicit se imperatorem et dominum meum esse." Ipse cum hoc audisset,
praecepit ianitori, ut introduceretur in conspectu omnium.
14.
Qui cum taliter nudus introductus fuisset, canis quidam, qui antea multum eum
dilexerat, ad guttur suum saltabat, ut eum occideret, sed per familiam
impeditus est, sic quod nullum ab eo accepit malum. Item quendam falconem
habebat in pertica, qui cum eum vidisset, ligaturam fregit et extra aulam
advolavit.
15.
Ait imperator omnibus in aula sedentibus: "Carissimi, audite verba mea,
quae de isto ribaldo dicam! Dic mihi, qualis es tu et ob quam causam
venisti?" At ille: "O domine, ista est mirabilis quaestio, imperator
sum et dominus istius loci." Ait imperator omnibus sedentibus in mensa et
circumstantibus: "Dicite mihi per iuramentum vestrum, quod mihi fecistis,
quis nostrum imperator est et dominus?" Aiunt illi: "O domine,
leviter respondemus per iuramentum, quod vobis fecimus, istum ribaldum numquam
vidimus, sed vos estis dominus noster et imperator, quem a iuventate novimus,
et ideo rogamus una voce, ut puniatur, ut omnes exemplum ab eo capiant et de
tali praesumptione se non attemptent."
16.
Imperator ille conversus ad imperatricem ait: "Dic, domina, mihi per
fidem, qua teneris, nosti tu istum hominem, qui se dicit imperatorem et dominum
tuum esse?" At illa: "O bone domine, cur talia a me quaeris? Nonne
plus quam XXVI annis in societate tua steti et prolem per te genui? Sed unum
est, quod miror, quomodo iste ribaldus pervenit ad nostra secreta inter nos
perpetrata."
17.
Imperator ille dixit illi, qui introductus fuerat: "Carissime, quare ausus
fuisti te ipsum imperatorem nominare? Damus pro iudicio, ut ad caudam equi
hodie sis tractus et si iterum sis ausus hoc dicere, te condemnabo morte
turpissima." Vocavit satellites suos et ait: "Ite et istum ad caudam equi trahite,
sed nolite eum occidere!" Et sic factum est.
18.
Post haec vero ultra quam credi potest commota sunt omnia interiora eius et
quasi de se ipso desperatus dicebat: "Pereat dies, in qua natus sum! Amici
a me recesserunt, uxor mea et filii mei non noverunt me." Dum hoc
dixisset, cogitabat: "Hic prope manet confessor meus, pergam ad ipsum.
Forte ipse notitiam meam habebit, quia saepius confessionem meam audivit."
19.
Perrexit ad eremitam, ad fenestram cellulae suae pulsavit. At ille: "Quis
ibi est?" Et ille: "Ego sum imperator Iovinianus, fenestram aperias,
ut loquar tecum!" Ille vero cum vocem eius audisset, fenestram aperuit;
cum eum vidisset, cum impetu fenestram clausit et ait: "Discede a me,
maledicte, tu non es imperator, sed diabolus in forma hominis."
20.
Ille hoc audiens ad terram prae dolore cecidit, crines capitis ac barbae
dilaceravit et dixit: "Heu mihi, quid faciam ego!" His dictis
recordatus fuit, quod in stratu suo exaltatum fuit cor eius dicens "Estne
deus alter praeter me?" Statim ad fenestram eremitae pulsabat et dixit:
"Amore illius, qui pependit in cruce, confessionem meam audite fenestra
clausa!" At ille: "Mihi bene placet."
21.
Qui de tota vita sua cum lacrimis est confessus et praecipue, quomodo contra
deum se erexit dicens, quod non credidit alium deum esse quam se ipsum. Facta
confessione et absolutione eremita fenestram eius aperuit et notitiam eius
habebat et ait: "Benedictus altissimus, iam novi vos. Paucas vestes hic
habeo, induas te et ad palatium perge, et, ut spero, notitiam tuam
habebunt."
22.
Imperator induit se, ad palatium suum perrexit, ad ianuam pulsabat, ianitor
ostium aperuit et eum satis honorifice recepit. At ille: "Numquid
notitiam meam habes?" Qui ait: "Etiam, domine peroptime, sed admiror,
quod per totum diem hic steti et vos exire non vidi." Ille vero aulam
intravit, omnes eum videntes capita inclinabant.
23.
Alius imperator erat cum domina in camera. Quidam miles exiens de camera eum
intime aspexit et post haec in cameram reversus ait: "Domine mi, est
quidam in aula, cui omnes capita inclinant et honorem faciunt, qui vobis in
omnibus assimilatur, in tantum, quod, quis vestrum est imperator, penitus
ignoro."
24.
Imperator ille hoc audiens ait imperatrici: "Exeas et videas, si eius
notitiam habeas." Illa vero foras perrexit, et cum eum vidisset,
admirabatur, statim cameram intravit et ait: "O domine, vobis unum
denuntio, quod, quis vestrum est dominus meus, penitus ignoro." At ille: "Ex quo sic
est, foris pergam et veritatem excutiam."
25.
Cum autem aulam intrasset, eum per manum cepit et iuxta eum stare fecit,
vocavit omnes nobiles in aula exsistentes cum imperatrice et ait: "Per
iuramentum, quod mihi fecistis, dicite, quis nostrum est imperator?"
Imperatrix primo respondit: "Domine mi, mihi incumbit primo respondere; testis
est mihi deus in caelis, quis vestrum est dominus meus, penitus ignoro."
Et sic omnes dixerunt.
26.
At ille: "Carissimi, audite me! Iste homo est imperator vester et dominus.
Nam aliquo tempore contra deum se erexit; propter quod peccatum deus eum
flagellavit et hominis notitia ab eo recessit, quousque satisfactionem deo
fecit; ego sum angelus eius, custos animae suae, qui imperium custodivi,
quamdiu fuit in paenitentia. Iam eius paenitentia est completa et pro peccatis
satisfecit, amodo ei sitis oboedientes, ad deum vos recommendo."
27.
Statim ab oculis eorum disparuit. Imperator
vero deo gratias reddidit et toto tempore vitae suae in bona pace vixit et
spiritum deo reddidit.
|