|
1.
Sed iam fatis admovebantur Macedonum genti bella civilia; nam et
insociabile est regnum, et a pluribus expetebatur. Primum ergo conlisere vires;
deinde disperserunt; et cum pluribus corpus, quam capiebat, onerassent, cetera
membra deficere coeperunt; quodque imperium sub uno stare potuisset, dum a
pluribus sustinetur, ruit. Proinde iure meritoque populus Romanus salutem se
principi suo debere profitetur, qui noctis, quam paene supremam habuimus, novum
sidus inluxit. Huius,
hercule, non solis ortus lucem caliganti reddidit mundo, cum sine suo capite
discordia membra trepidarent. Quot ille tum extinxit faces! quot condidit
gladios! quantam tempestatem subita serenitate discussit! Non ergo revirescit
solum, sed etiam floret imperium. Absit modo invidia, excipiet huius saeculi
tempora eiusdem domus, utinam perpetua, certe diuturna posteritas.
2. Ceterum, ut ad ordinem, a quo
me contemplatio publicae felicitatis averterat, redeam, Perdicca unicam spem
salutis suae in Meleagri morte reponebat: vanum eundem et infidum celeriterque
res novaturum et sibi maxime infestum occupandum esse. Sed alta dissimulatione
consilium premebat, ut opprimeret incautum. Ergo clam quosdam ex copiis, quibus
praeerat, subornavit ut, quasi ignoraret ipse, conquererentur palam Meleagrum
aequatum esse Perdiccae. Quorum sermone Meleager ad se relato furens ira
Perdiccae, quae conperisset, exponit. Ille velut nova re exterritus admirari,
queri dolentisque speciem ostentare ei coepit. Ad ultimum, convenit ut
conprehenderentur tam seditiosae vocis auctores. Agit Meleager gratias,
amplexusque Perdiccam fidem eius in se ac benivolentiam conlaudat. Tum communi
consilio rationem opprimendi noxios ineunt. Placet exercitum patrio more
lustrari, et probabilis causa videbatur praeterita discordia. Macedonum reges
ita lustrare soliti erant milites, ut discissae canis viscera ultimo in campo,
in quem deduceretur exercitus, ab utraque abicerent parte, intra id spatium
armati omnes starent, hinc equites, illinc phalanx.
3. Itaque eo die, quem huic sacro
destinaverant, rex cum equitibus elephantisque constiterat contra pedites, quis
Meleager praeerat. Iam equestre agmen movebatur, et pedites subita formidine ob
recentem discordiam haud sane pacati quicquam exspectantes, parumper
addubitavere an in urbem subducerent copias: quippe pro equitibus planities
erat. Ceterum, veriti ne temere commilitonum fidem damnarent, substitere
praeparatis ad dimicandum animis, si quis vim inferret. Iam agmina coibant,
parvumque intervallum erat quod aciem utramque divideret: itaque rex cum una
ala obequitare peditibus coepit, discordiae auctores, quos tueri ipse debebat,
instinctu Perdiccae ad supplicia deposcens; minabaturque omnes turmas cum
elephantis inducturum se in recusantes. Stupebant inproviso malo pedites; nec
plus in ipso Meleagro erat aut consilii aut animi: tutissimum ex praesentibus videbatur
exspectare potius quam movere fortunam. Tum Perdicca, ut torpentes et obnoxios
vidit, CCC fere, qui Meleagrum erumpentem ex contionem quae prima habita est
post mortem Alexandri, secuti erant, a ceteris discretos elephantis in
conspectu totius exercitus obicit; omnesque beluarum pedibus obtriti sunt, nec
prohibente Philippo, nec auctore: adparebatque id modo pro suo vindicaturum,
quod adprobasset eventus. Hoc bellorum civilium Macedonibus et omen et principium
fuit. Meleager, sero intellecta fraude Perdiccae, tum quidem, quia ipsius
corpori vis non adferebatur, in agmine quietus stetit. Sed mox, damnata spe
salutis, cum eius nomine, quem ipse fecerat regem, in perniciem suam abutentis
videret inimicos, confugit in templum, ac ne loci quidem religione defensus
occiditur.
1.
Perdicca perducto in urbem exercitu consilium principum virorum habuit, in
quo imperium ita dividi placuit, ut rex quidem summam eius obtineret, satrapes
Ptolomaeus Aegypti esset et Africae gentium, quae in dicione erant. Leomedonti
Syria cum Phoenice data est; Philotae Cilicia destinata; Lyciam cum Pamphylia
et maiore Phrygia obtinere iussus Antigonus; in Cariam Cassander, Menander in
Lydiam missi. Phrygiam
minorem Hellesponto adiunctam Leonnati provinciam esse iusserunt. Cappadocia
Eumeni cum Paphlagonia cessit: praeceptum est, ut regionem eam usque ad
Trapezunta defenderet, bellum cum Ariarathe gereret: solus hic detrectabat
imperium; Pithon Mediam, Lysimachus Thraciam adpositasque Thraciae Ponticas
gentes obtinere iussi. Qui Indiae, quique Bactris et Sogdianis ceterisque aut
Oceani aut Rubri maris accolis praeerant, quibus quisque finibus habuisset,
imperium obtinerent, decretum est; Perdicca ut cum rege esset copiisque
praeesset, quae regem sequebantur. Credidere quidam testamento Alexandri
distributas esse provincias; sed famam eius rei, quamquam ab auctoribus tradita
est, vanam fuisse conperimus. Et quidem suas quisque opes divisis imperii partibus, ut
videbatur, ipsi fundaverant, si umquam adversus inmodicas cupiditates terminus
staret. Quippe paulo ante
regis ministri specie imperii alieni procurandi singuli ingentia invaserant
regna sublatis certaminum causis, cum et omnes eiusdem gentis essent, et a
ceteris sui quisque imperii regione discreti. Sed difficile erat eo contentos
esse, quod obtulerat occasio: quippe sordent prima quaeque, cum maiora
sperantur. Itaque omnibus expeditius videbatur augere regna, quam
fuisset accipere. Septimus dies erat, ex quo corpus regis iacebat in solio,
curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis. Et non
alias quam Mesopotamiae regione fervidior aestus existit, adeo ut pleraque
animalia, quae in nudo solo deprehendit, extinguat: tantus est vapor solis et
caeli, quo cuncta velut igne torrentur! Fontes aquarum et rari sunt, et
incolentium fraude celantur: ipsis usus patet; ignotus est advenis. Traditum
magis quam creditum refero: ut tandem curare corpus exanimum amicis vacavit,
nulla tabe, ne minimo quidem livore corruptum videre qui intraverant. Vigor
quoque, qui constat ex spiritu, nondum destituerat vultum. Itaque Aegyptii Chaldaeique iussi corpus
suo more curare primo non sunt ausi admovere velut spiranti manus. Deinde
precati, ut ius fasque esset mortalibus attrectare deum, purgavere corpus;
repletumque est odoribus aureum solium, et capiti adiecta fortunae eius
insignia. Veneno necatum esse credidere plerique: filium Antipatri inter
ministros, Iollam nomine, patris iussu dedisse. Saepe certe audita erat vox
Alexandri Antipatrum regium adfectare fastigium, maioremque esse praefecti
opibus ac titulo Spartanae victoriae inflatum, omnia a se data adserentem sibi.
Credebant etiam Craterum cum veterum militum manu ad interficiendum eum
missum. Vim autem veneni, quod in Macedonia gignitur, talem esse constat, ut
ferrum quoque exurat, ungulam iumenti dumtaxat patientem esse constat suci.
Stygem appellant fontem, ex quo pestiferum virus emanat. Hoc per Cassandrum
adlatum traditumque fratri Iollae et ab eo supremae regis potioni inditum.
Haec, utcumque sunt credita, eorum, quos rumor asperserat, mox potentia
extinxit. Regnum enim Macedoniae Antipater et Graeciam quoque invasit. suboles
deinde excepit interfectis omnibus, quicumque Alexandrum etiam longinqua
cognatione contigerant.
2.
Ceterum corpus eius a Ptolomaeo, cui Aegyptus cesserat, Memphim et inde paucis
post annis Alexandream translatum est, omnisque memoriae ac nomini honos
habetur.
|