|
1. cum sint
autem artium aliae positae in inspectione, id est cognitione et aestimatione
rerum, qualis est astrologia nullum exigens actum, sed ipso rei cuius studium
habet intellectu contenta, quae theoretike vocatur, aliae in agendo, quarum in
hoc finis est et ipso actu perficitur nihilque post actum operis relinquit,
quae praktike dicitur, qualis saltatio est,
2. aliae in
effectu, quae operis quod oculis subicitur consummmatione finem accipiunt, quam
poetiken appellamus, qualis est pictura: fere iudicandum est rhetoricen in actu
consistere: hoc enim quod est officii sui perficit; atque ita ab omnibus dictum
est.
3. Mihi autem
videtur etiam ex illis ceteris artibus multum adsumere. Nam et potest aliquando
ipsa per se inspectione esse contenta. Erit enim rhetorice in oratore etiam tacente,
et si desierit agere vel proposito vel aliquo casu impeditus, non magis desinet
esse orator quam medicus qui curandi fecerit finem.
4. Nam est
aliquis ac nescio an maximus etiam ex secretis studiis fructus, ac tum pura
voluptas litterarum cum ab actu, id est opera, recesserunt et contemplatione
sui fruuntur.
5. Sed
effectivae quoque aliquid simile scriptis orationibus vel historiis, quod ipsum
opus in parte oratoria merito ponimus, consequetur. Si tamen una ex tribus
artibus habenda sit, quia maximus eius usus actu continetur atque est in eo
frequentissima, dicatur activa vel administrativa; nam et hoc eiusdem rei nomen
est.
|