Cap.
1 1 | hominibus notum est; quod etiam in provinciis frequenter invenimus.
2 2 | sunt, quod [populi] Romani in ea municipia miserint colonos,
3 2 | appellaverunt, vel quod mari in his deduceretur, vel, quod
4 2 | quod Italia ab Alpibus in mare porrigatur ac tribus
5 2 | Illyricum contra se habet. In his ergo litoribus Romani
6 3 | Praeterea legem tulit, nequis in Italia amplius quam ducenta
7 3 | sunt, agros ex hoste captos in victorem populum partiti
8 3 | territoria essent; ut est in Piceno, in regione Reatina,
9 3 | essent; ut est in Piceno, in regione Reatina, in quibus
10 3 | Piceno, in regione Reatina, in quibus regionibus montes
11 4 | populi saepe mutarent sedem in Italia et in provinciis,
12 4 | mutarent sedem in Italia et in provinciis, ut Fryges in
13 4 | in provinciis, ut Fryges in Latio, ut Diomedes cum Graiis
14 4 | ut Diomedes cum Graiis in Apulia, ut Macedones in
15 4 | in Apulia, ut Macedones in Lybie, Tyrreni qui dicuntur
16 4 | Tyrreni qui dicuntur Etrurii <in> Galliae, in Asiae finibus
17 4 | dicuntur Etrurii <in> Galliae, in Asiae finibus socii Gallorum
18 4 | constituere civitates. Atque in eas partiti sunt hi [cives
19 4 | potuissent, sed quantum in spem colendi reservavere. [
20 6 | sed quod aut excoluit aut in spem colendi occupavit.
21 7 | viis et rivis et fossis. In quibusdam vero regionibus
22 7 | scorpiones [appellant], quidam in speciem maceriarum congerunt
23 7 | genera finitionum non solum in diversis pluribusve regionibus,
24 7 | regionibus, verum etiam in uno agro inveniri possunt.
25 8 | vicinis exempla sumenda. In quibusdam enim regionibus
26 8 | ponunt, alii tantum modo in coxis vel minimis, alii
27 8 | coxis vel minimis, alii in longioribus spatiis, conplures
28 8 | aequalibus intervallis. In quibusdam vero regionibus
29 8 | quibusdam vero regionibus in versuris omnibus binos posuerunt
30 9 | illud, quoniam sepulchra in extremis finibus facere
31 9 | terminis errorem faciant: nam in locis saxuosis et in sterilibus
32 9 | nam in locis saxuosis et in sterilibus etiam in mediis
33 9 | saxuosis et in sterilibus etiam in mediis possessionibus sepulchra
34 10| etiam petras occurrentes in finibus notatas invenimus,
35 10| perseveret rigor, notas habentes, in versuris vero gammas, [sed
36 11| disponerent, ipsos quidem lapides in solidam terram rectos conlocabant
37 11| conlocabant proxime ea loca, in quibus fossis factis posituri
38 11| et coronis eos ornabant. In fossis autem, in quibus
39 11| ornabant. In fossis autem, in quibus eos posituri erant,
40 11| incensa facibus ardentibus, in fossa cooperti sanguinem
41 11| est Termini sacrum fieri, in fossis adiciebant. Consumptisque
42 12| dirimebantur, faciebant. Nam et si in trifinium, id est in eum
43 12| si in trifinium, id est in eum locum quem tres possessores
44 12| faciebant: quotque alii in confinio domini erant, omnes
45 12| possessorum confirmabat. Nam in quibusdam regionibus iubemur
46 13| coxisque positi esse debent. In quibusdam vero regionibus
47 13| incipiat observari. Quidam vero in mediis spatiis plures interpositos
48 14| scorpiones appellant, aut in effigiem maceriarum, quae
49 15| facient, intuendum erit, in quantum spatium devexitas
50 15| accipiunt. Quae tamen usque in planitiam ex superiori vergunt,
51 15| enim inferior possessor in solo suo agit, damno superioris
52 15| superioribus possessoribus usque in planitiam supercilia cedantur. ~
53 16| arborum genera. Nam quidam in finibus naturales qualescumque
54 16| generibus unum tantum genus in finibus relinquunt, quo
55 16| sit: quidam ex conventione in ipsis finibus communes serunt.
56 16| privatim intra suum solum in extremis finibus ponunt;
57 16| placuerunt. Et si inter culta in finibus aut prope fines,
58 16| alias substituunt. Hoc etiam in communibus arboribus saepe
59 16| sorte habeant substituantque in deiectarum locum alias,
60 17| Si vero notatae arbores in regionibus finales observabuntur,
61 17| partium frondes spectant in alios fines, plagis, id
62 17| intellegantur eorum esse dominorum, in quas partes integrae et
63 17| commemorationem habeant. In versuris quae notatae sunt,
64 17| notatae sunt, aut decus in eis inveniuntur aut gammae,
65 18| Praeterea sive in cultis sive in silvosis
66 18| Praeterea sive in cultis sive in silvosis et in incultis
67 18| cultis sive in silvosis et in incultis locis agatur, respiciendum
68 18| videbuntur arbores habeant in alterutra parte similes,
69 18| videbuntur esse [finales], in qua similes eis erunt. Si
70 19| quomodo. Nam et saepe incidunt in finibus, et saepe trans
71 19| redemptores muniuntur. Nam et in quarundam tutelam a possessoribus
72 19| publicis quae devertuntur in agris et saepe ipsae ad
73 19| inter binos possessores in extremis finibus, pari utrimque
74 19| sub exceptione nominari in emptionibus agrorum solent.
75 19| et vicinales et communes in finibus incidunt: non enim
76 19| quales, et <an> tantum modo in extremis finibus sint, quoniam
77 19| neglegentiam colentium et in mediis agris solent esse
78 19| et seruntur. Et arbores in vepribus solent ante missae
79 20| observabuntur, inspiciendum utique in omnibus, regionum quae sit
80 20| erit an ita sit. Nam quidam in extremis finibus in solo
81 20| quidam in extremis finibus in solo suo faciunt fossas
82 20| terrae laborent. Ita quod in solo suo quis fecerit, non
83 20| hoc> quoque erit. Nam et in aliis lateribus similiter
84 20| extra fossas habent, et in controversiam saepe deducuntur,
85 20| debere. Propter quod, sicut in aliis generibus finitionum,
86 20| generibus finitionum, sic et in hoc quoque consuetudines
87 20| enim] proprias quis faciat in terris suis ad sustinendos
88 21| Nihilo minus et in hoc genere finitionum consuetudines
89 21| poterit finalis videri. Sed in planis locis si saxuosus
90 21| repurgandi causa congestio in speciem maceriae facta videatur,
91 22| necessitas agri siccandi nec in vicinis fossae inveniantur,
92 22| consuetudinem esse finales. Sed si in regione non sit consuetudo
93 24| id est a capite, donec in mari defluant, fines possessionibus
94 24| ipsud requirendum erit an in consuetudine regionum sit.
95 24| possessores. Quod etiam in fossarum condicione evenire
96 26| In aliquibus regionibus ita
97 26| longum tractum; incidentesque in viis aut rivis aut in substructionibus
98 26| incidentesque in viis aut rivis aut in substructionibus aut rigoribus
99 26| supra dicti rigores: inde in quo inciderint genere fines
100 27| Nam et in ipsis generibus sicubi coxae
101 27| et petras naturales, quae in finibus incidunt, saepe
102 28| finitionum genera, quae in occupatoriis agris videntur
103 28| videntur inveniri posse, in quaestoriis et divisis et
104 28| quaeque alia observabilia in finibus sunt. Ita non uno
105 28| observabuntur. Quae etiam in omnibus agrorum condicionibus
106 29| usque aratrum perducere, ut in finibus solidum marginem
107 30| Sed et in vineis aliisque culturarum
108 31| Praeterea et in multis regionibus comperimus
109 31| sed particulas quasdam in diversis locis, intervenientibus
110 31| comperimus, nec quemquam in eis caedendi pascendique
|