Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library
Hyginus Gromaticus
De condicionibus agrorum

IntraText CT - Text

  • Capp. VII-IX
Previous - Next

Click here to hide the links to concordance

Capp. VII-IX

7. Sed nec fuisset necesse in legibus ita complecti QUOS AGROS, QUAE LOCA QUAEVE AEDIFICIA, si universa regio, quae cancellata erat, coloniae iuris dictioni accederet: dixisset enim INTRA FINEM ILLUM ET FLUMEN ILLUD ET VIAM ILLAM IURIS DICTIO COHERCITIOQUE ESTO COLONIAE ILLIUS. Ita excipitur id quod non adsignatum est vocaturque subsiciuum. Ergo, ut saepius repetam, hoc ait, QUOS AGROS, QUAE LOCA QUAEVE AEDIFICIA DEDERO ADSIGNA VERO, IN EIS IURIS DICTIO COHERCITIOQUE ESTO [COLONORUM] COLONIAE ILLIUS, quoius civibus adsignati erunt agri. Item quidam putaverunt, quod iam supra quidem dixeram, sed iterum repetendum arbitror, ut eis agris, qui redditi sunt veteribus possessoribus, iuris dictio esset coloniae eius, cuius cives agros adsignatos accipiebant. Non autem videtur; quoniam ait, ut dixi, in lege QUOS AGROS, QUAE LOCA QUAEVE AEDIFICIA DEDERO ADSIGNAVERO, IN EIS IURIS DICTIO COHERCITIOQUE ESTO, quo veterani deducti sunt, quibus hi agri adsignati sunt. Alioquin, cum ceteros possessores expelleret et pararet agros quos divideret, quos dominos in possessionibus suis remanere passus est, eorum condicionem mutasse non videtur: nam neque cives coloniae accedere iussit. Hoc quoque aspiciendum erit, quod aliquibus locis inveni, ut cum ex alieno territorio sumpsisset agros quos adsignaret, proprietatem [quidem] daret scilicet cui adsignabat, sed territorio, intra quod adsignabat, ius non auferret.

8. Sunt quoque quaedam divi Augusti edicta, quibus significat, quotiens ex alienis territoriis agros sumpsisset et adsignasset veteranis, nihil aliud ad coloniae iuris dictionem pertineat quam quod veteranis datum adsignatumque sit. Ita non semper quidquid centuriatum erit ad coloniam accedit, sed id tantum quod datum adsignatumque fuerit. Sunt nihilo minus quaedam municipia, quibus extra murum nulla sit iuris dictio. Fluminum autem modus in aliquibus regionibus intra centurias exceptus est, id est adscriptum FLUMINI TANTUM, quod alveus occuparet. Aliquibus vero regionibus non solum quod alveus occuparet, sed etiam agrorum aliquem modum flumini adscripsit, quoniam torrens violentior excedit frequenter circa alveum centurias. Illud vero observandum, quod semper auctores divisionum sanxerunt, uti quaecumque loca sacra, sepulchra, delubra, aquae publicae ac vicinales, fontes fossaeque publicae vicinalesque essent, item siqua conpascua, quamvis agri dividerentur, ex omnibus eiusdem condicionis essent cuius ante fuissent. Adiectumque ius, ut et limites, id est decumani et cardines, aperti populo essent. Et statuerunt decimanos et cardines maximos patentiores ceteris esse, quintarios autem et subruncivos minime patentes, non minus tamen quam qua vehiculo iter agi possit. In quibusdam regionibus cum limites late patere iuberent, modus eorum limitum in adsignationem non venit.

9. Saepe enim et viarum publicarum per centurias modus exceptus est. Item sanxerunt, sicubi limites in aedificium aliquod inciderint, is cuius aedificium esset daret iter populo idoneum per agrum suum, quod semper esset pervium. In quorundam vero villis, qua limites transeunt, ianuae sunt semper patentes praestantesque populo iter. Nuper ecce quidam evocatus Augusti, vir militaris disciplinae, professionis quoque nostrae capacissimus, cum in Pannonia agros veteranis ex voluntate et liberalitate imperatoris Traiani Augusti Germanici adsignaret, in aere, id est in formis, non tantum modum quem adsignabat adscripsit aut notavit, sed et extrema linea unius cuiusque modum comprehendit: uti acta est mensura adsignationis, ita inscripsit longitudinis et latitudinis modum. Quo facto nullae inter veteranos lites contentionesque ex his terris nasci potuerunt. Namque antiqui plurimum videbantur praestitisse, quod extremis in finibus divisionis non plenis centuriis modum formis adscripserunt. paret autem quantum hoc plus sit, quod, ut supra dixi, singularum adsignationum longitudinem inscripserit, subsicivorumque quae in ceteris regionibus loca ab adsignatione discerni non possunt, posse effecerit diligentia et labore suo. Unde nulla quaestio est, quia, ut supra dixi, adsignationem extrema quoque linea demonstravit.




Previous - Next

Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library

Best viewed with any browser at 800x600 or 768x1024 on Tablet PC
IntraText® (V89) - Some rights reserved by EuloTech SRL - 1996-2007. Content in this page is licensed under a Creative Commons License