|
Brutus qui pro libertate publica
liberos suos interfecit. Valerius Publicola qui propter eamdem libertatem adversus
Tarquinios bellum exercuit; idem ius libertatis dando populum ampliavit. Mallius Torquatus qui ad confirmandam
castrorum disciplinam filium suum interfecit. Quinctius Cincinnatus [item
Serranus] cui aranti dictatura delata est. Camillus qui Senonum gente deleta
Gallorum incensam ab eis urbem restituit. Fabi duo quorum alter una pugna
Etruscos Samnitas Umbros Gallosque subegit, libertinos e tribubus repurgavit,
ideoque Maximus cognominatus; alter Fabius Hannibalem mora fregit ex quo
Cunctator est cognominatus. Papirius Cursor: hic Samnites qui Romanos sub iugum
pugnando miserant victos ignominia pari adfecit et a velocitate Cursor est
appellatus. Curius cum in foco rapas torreret, <legatis Samnitum aurum>
offerentibus 'malo' inquit 'in fictilibus meis <esse> et aurum habentibus
imperare.' Fabricius Luscinus qui Cornelium Rufinum consularem virum senatu
amovit luxuriae et avaritiae damnatum, quod decem pondo argenti possideret.
Claudius Marcellus qui Hannibalem primus in Campania proelio vicit; idemque
docuit in bello quomodo equites sine fuga cederent. Scipiones duo; quorum alter
prior Africanus qui Hannibalem et in eo Africam debellavit; alter Scipio minor
Numantinus qui Carthaginem et Numantiam diruendo [et] in hac Africam in illa
Hispaniam fregit. Quintus Nero qui Hannibale in Apulia relicto venientem ab
Hispania Hasdrubalem excepit copiasque eius uno die apud Metaurum flumen
devicit; qui si se cum Hannibale iunxisset, dubitari non potest paria eis
populum <Romanum> facturum non fuisse. Paulus qui cum Macedoniam vicisset
et Graeciam liberasset et opulentissimum triumphum reportasset, inter ipsos
triumphi dies amissis duobus liberis pro contione dixit gratias se agere
fortunae, quod in suam potius domum quam in rem publicam saevisset. Duo
Metelli; quorum alter Macedonicus devictis Macedonibus qui Contrebiam
inexpugnabilem Hispaniae civitatem iussis testamenta scribere et vetitis redire
nisi vicissent militibus occupavit; alter Numidicus victa Numidia qui, cum
perniciosas rei publicae leges ferret Apuleius tribunus plebis totusque senatus
in eas iurasset, maluit in exilium ire quam iurare. Huius filius Pius
cognominatus est, quod patrem in exilium secutus est. Gaius Marius qui in
Africa Numidis in Gallia Cimbris Teutonibusque superatis a caliga pervenit
usque septimum consulatum. Sylla qui bello civili victoria perpotitus Romanum
primus invasit imperium solusque deposuit. Sertorius qui proscriptus a Sylla
cum in exilium profugisset, quam brevissimo tempore prope totam Hispaniam
redegit in suam potestatem et ubique adversante fortuna insuperabilis fuit.
Lucullus qui Asiaticae provinciae spoliis maximas opes est consecutus et
aedificiorum tabellarumque pictarum studiosissimus fuit. Pompeius qui Armenios
sub rege Tigrane Ponticos sub rege Mithridate Cilicas toto mari dominantis
intra quadragesimum diem vicit et magnam partem Asiae inter Oceanum Caspium
Rubrumque <mare> victoriis suis triumphisque peragravit. Gaius Caesar qui
Gallias Germaniasque subegit et primus Romanorum navigavit Oceanum, in quo
Brittanniam invenit et vicit. Iulius Caesar Augustus qui perpacatis omnibus
provinciis exercitus toto orbe terrarum disposuit et Romanum imperium
ordinavit; post cuius consecrationem perpetua Caesarum dictatura dominatur.
|