Vitiarium neque ieiuna terra,
neque uliginosa faciendum est; succosa tamen ac mediocri potius quam pingui.
Tametsi fere omnes auctores huic rei laetissimum locum destinaverunt. Quod ego
minime reor esse pro agricola. Nam depositae stirpes valido solo, quamvis
celeriter comprehendant atque prosiliant, tamen cum sunt viviradices factae, si
in peius transferantur, retorrescunt nec adolescere queunt. Prudentis autem
coloni est ex deteriori terra potius in meliorem, quam ex meliore in deteriorem
transferre. Propter quod mediocritas in electione loci maxime probatur, quoniam
in confinio boni malique posita est. Sive enim postmodum necessitas
postulaverit tempestiva semina ieiuno solo committere, non magnam sentient
differentiam, cum ex mediocri terra in exilem translata sunt; sive laetior ager
conserendus est, longe celerius in ubertatem coalescunt. Rursus tenuissimo
solo vitiarium facere minime rationis est, quoniam malleolorum pars melior
deperit, et quae superest, tarde fit idonea translationi. Ergo mediocris et
modice siccus ager vitiario est aptissimus, isque bipalio prius subigi debet,
quae est altitudo pastinationis, cum in duos pedes et semissem convertitur
humus, ac deinde tripedaneis relictis spatiis, quae per semina excolantur, in
singulis ordinibus, qui ducenos quadragenos pedes obtinent, octogeni malleoli
pangendi sunt. Is numerus consummat per totum iugerum seminum milia tria et
ducenta. Verum hanc curam praevenit inquisitio et electio malleolorum. Nam ut
saepe iam rettuli, quasi fundamentum est praedictae rei probatissimum genus
stirpis deponere.
|