|
In omni genere impensarum, sicut
ait Graecinus, plerique nova opera fortius auspicantur, quam tuentur perfecta.
Quidam, inquit, ab inchoato domos exstruunt, nec peraedificatis cultum
adhibent. Nonnulli strenue fabricant navigia, nec consummata perinde instruunt
armamentis ministrisque. Quosdam emacitas in armentis, quosdam exercet in
comparandis mancipiis: de tuendis nulla cura tangit. Multi etiam beneficia quae
in amicos contulerunt, levitate destruunt. Ac ne ista, Silvine, miremur,
liberos suos nonnulli nuptiis votisque quaesitos avare nutriunt, nec
disciplinis aut ceteris corporis excolunt instrumentis. Quid iis colligitur?
Scilicet plerumque simili genere peccari etiam ab agricolis, qui pulcherrime
positas vineas, antequam pubescant, variis ex causis destituunt: alii sumptum
annuum refugientes, et hunc primum reditum certissimum existimantes, impendere
nihil, quasi plane fuerit necesse vineas facere, quas mox avaritia desererent. Nonnulli magna potius quam culta vineat
possidere pulchrum esse ducunt. Cognovi iam pplurimos, qui persuasum haberent agrum bonis
ac malis rationibus colendum. At ego, cum omne genus ruris, nisi diligenti cura
sciteque exerceatur, fructuosum esse non posse iudicem, tum vel maxime vineas.
Res enim est tenera, infirma, iniuriae maxime impatiens, quae plerumque nimia
laboret ubertate; consumitur enim, si modum non adhibeas, fecunditate sua. Cum
tamen aliquatenus se confirmavit, et veluti iuvenile robur accepit,
neglegentiam sustinet. Novella
vero, dum adolescit, nisi omnia iusta perceperit, ad ultimam redigitur maciem,
et sic intabescit, ut nullis deinceps impensis recreari possit. Igitur summa
cura ponenda sunt quasi fundamenta, et ut membra infantium a primo statim die
consitionis formanda; quod nisi fecerimus, omnis impensa in cassum recidat, nec
praetermissa cuiusque rei tempestivitas revocari queat. Experto mihi crede,
Silvine, bene positam vineam bonique generis et bono cultore numquam non cum
magno fenere gratiam reddidisse. Idque non solum ratione, sed etiam exemplo
nobis idem Graecinus declarat eo libro, quem de vineis scripsit, cum refert ex
patre suo saepe se audire solitum, Paridium quendam Veterensem vicinum suum
duas filias et vineis consitum habuisse fundum; cuius partem tertiam nubenti
maiori filiae dedisse in dotem, ac nihilo minus aeque magnos fructus ex duabus
partibus eiusdem fundi percipere solitum. Minorem deinde filiam nuptum
collocasse in dimidia parte reliqui agri, nec sic ex pristino reditu
detraxisse. Quod quid convincit? Melius scilicet postea cultam esse tertiam
illam fundi partem, quam antea universam.
|