Censeo igitur in propinquo agrum mercari, quo et frequenter dominus
veniat et frequentius se venturum, quam sit venturus, denuntiet. Sub hoc enim
metu cum familia villicus erit in officio. Quicquid vero dabitur occasionis, ruri moretur. Quae non sit
mora segnis nec umbratilis. Nam diligentem patrem familias decet agri sui
particulas omnes et omni tempore anni frequentius circumire, quo prudentius
naturam soli sive in frondibus et herbis, sive iam maturis frugibus
contempletur: nec ignoret quicquid in eo recte fieri poterit. Nam illud
vetus est [et] Catonis, agrum pessime multari, cuius dominus quid in eo
faciundum sit non docet, sed audit villicum. Quapropter vel a maioribus
traditum possidenti vel empturo fundum praecipua cura sit scire quod maxime
regionis genus probetur, ut vel careat inutili, vel mercetur laudabilem. Quod
si voto fortuna subscripserit, agrum habebimus salubri caelo, uberi glaeba,
parte campestri, parte alia collibus vel ad orientem vel ad meridiem molliter
devexis; terrenisque aliis ac cultis atque aliis silvestribus et asperis, nec
procul a mari aut navigabili flumine, quo deportari fructus et per quod merces
invehi possint. Campus in prata et arva salictaque et arundineta digestus,
aedificio subiaceat. Colles alii vacui arboribus, ut soles segetibus serviant;
quae tamen modice siccis ac pinguibus campis melius quam praecipitibus locis
proveniunt. Ideoque etiam celsiores agri frumentarii planities habere et quam
mollissime devexi ac simillimi debent esse campestri positioni. Alii deinde
colles olivetis vinetisque et earum futuris pedamentis vestiantur, ....
materiam lapidemque, si necessitas aedificandi coegerit, nec minus pecudibus
pascua praebere possint. Tum rivos decurrentes in prata et hortos et salicta,
villaeque aquas salientes demittant, nec absint greges armentorum ceterorumque
quadrupedum culta et dumeta pascentium. Sed haec positio, quam desideramus,
difficilis et rara paucis contingit. Proxima est huic, quae plurima ex his
habet; tolerabilis, quae non paucissima.
|