|
Post
huius quadripedis ovilli pecoris secunda ratio est, quae prima fit, si ad
utilitatis magnitudinem referas. Nam id praecipue nos contra violentiam
frigoris protegit corporibusque nostris liberaliora praebet velamina, tum etiam
casei lactisque abundantia non solum agrestis saturat, sed etiam elegantium
mensas iucundis et numerosis dapibus exornat. Quibusdam vero nationibus
frumenti expertibus victum commodat, ex quo Nomadum Getarumque plurimi
galaktopotai dicuntur. Igitur id pecus, quamvis mollissimum sit, ut ait
prudentissime Celsus, valetudinis tutissimae est minimeque pestilentia laborat.
Verum tamen eligendum est ad naturam loci, quod semper observari non solum in
hoc, sed etiam in tota ruris disciplina Vergilius praecipit, cum ait: nec vero
terrae ferre omnes omnia possunt. Pinguis et campestris situs proceras ovis
tolerat, gracilis et collinus quadratas, silvestris et montosus exiguas. Pratis
planisque novalibus tectum pecus commodissime pascitur, idque non solum
generibus, sed etiam coloribus plurimum refert. Generis eximii Calabras
Apulasque et Milesias nostri existimabant earumque optimas Tarentinas. Nunc
Gallicae pretiosiores habentur earumque praecipue Altinates, item quae circa
Parmam et Mutinam macris stabulantur campis. Color albus cum sit optimus, tum
etiam est utilissimus, quod ex hoc plurimi fiunt neque hic ex alio. Sunt etiam
suapte natura pretio commendabiles pullus atque fuscus, quos praebet in Italia
Pollentia, in Baetica Corduba nec minus Asia rutilos, quos vocant erythraious.
Sed et alias varietates in hoc pecudis genere docuit usus exprimere. Nam cum in
municipium Gaditanum ex vicino Africae miri coloris silvestres ac feri arietes
sicut aliae bestiae munerariis deportarentur, Marcus Columella patruus meus,
acris vir ingeni atque inlustris agricola, quosdam mercatus in agros transtulit
et mansuefactos tectis ovibus admisit. Eae primum hirtos, sed paterni coloris
agnos ediderunt, qui deinde et ipsi Tarentinis ovibus inpositi tenuioris
velleris arietes progeneraverunt. Ex his rursus quicquid conceptum est,
maternam mollitiem, paternum et avitum rettulit colorem. Hoc modo Columella dicebat, qualemcumque
speciem, quae fuerit in bestiis, per nepotum gradus mitigata feritate reddi. Set ad
propositum revertar. Ergo
duo genera sunt ovilli pecoris, molle et hirsutum, sed in utroque vel emendo
vel tuendo plura communia, quaedam tamen sunt propria generosi, quae observari
conveniat. Communia in emendis gregibus fere illa: si candor lanae maxime
placet, numquam nisi candidissimos mares legeris, quoniam ex albo saepe fuscus
editur partus, erythraeo vel pullo numquam generatur albus.
|