|
Sequitur ut morbo vel pestilentia laborantibus remedia desiderentur. Pestilentiae rara in apibus pernicies,
nec tamen aliud quam quod in cetero pecore praecipimus quid fieri possit
reperio, nisi ut longius alvi transferantur. Morborum autem facilius et causae
dispiciuntur et inveniuntur medicinae. Maximus annuus earum labor est initio
veris, quo tithymalli floret frutex, et quo amara ulmi semina sua promunt. Nam
quasi novis pomis ita his primitivis floribus inlectae avide vescuntur post hibernam
famem, alioqui citra satietatem tali nocente cibo. Cum se adfatim repleverunt,
profluvio alvi, nisi celeriter succurritur, intereunt. Nam tithymallus maiorum
quoque animalium ventrem solvit et proprie ulmus apium. Eaque causa est cur in
regionibus Italiae quae sunt eius generis arboribus consitae raro frequentes
durent apes. Itaque veris principio si medicatos cibos praebeas, isdem remediis
et provideri potest ne tali peste vexentur, et cum iam laborant sanari. Nam
illud quod Hyginus antiquos secutus auctores prodidit, ipse non expertus
adseverare non audeo, volentibus tamen licebit experiri. Siquidem praecepit
apium corpora, quae cum eiusmodi pestis incessit, sub favis acervatim enectae
reperiuntur, sicco loco per hiemem reposita circa aequinoctium vernum, cum
clementia diei suaserit, post horam tertiam in solem proferre, ficulneoque
cinere obruere. Quo facto adfirmat intra duas horas, cum vivido halitu caloris
animatae sunt, resumpto spiritu, si praeparatum vas obiciatur, inrepere. Nos magis ne
intereant, quae deinceps dicturi sumus aegris examinibus adhibenda censemus.
Nam vel grana mali Punici tunsa et vino Amineo consparsa vel uvae passae cum
rore Syriaco pari mensura pinsitae et austero vino insucatae dari debent, vel
si per se ista frustrata sunt, omnia eadem aequis ponderibus in unum levigata
et fictili vaso cum Amineo vino infervefacta, mox etiam refrigerata, ligneis
canalibus adponi. Nonnulli rorem marinum aqua mulsea decoctum, cum gelaverit,
imbricibus infusum praebent libandum. Quidam bubulam vel hominis urinam, sicut
Hyginus adfirmat, alvis adponunt. Nec non etiam ille morbus maxime est
conspicuus, qui horridas contractasque carpit, cum frequenter aliae mortuarum
corpora domiciliis efferunt, aliae intra tecta, ut publico luctu, maesto
silentio torpent. Id cum accidit, harundineis infusi canalibus offeruntur cibi,
maxime decocti mellis et cum galla vel arida rosa detriti. Galbanum etiam, ut eius odore medicentur,
incendi convenit, passoque et defruto vetere fessas sustinere. Optime tamen
facit amelli radix, cuius est frutex luteus, purpureus flos. Ea cum vetere
Amineo vino decocta exprimitur, et ita liquatus eius sucus datur. Hyginus
quidem in eo libro quem de apibus scripsit, Aristomachus, inquit, hoc modo
succurrendum laborantibus existimat, primum ut omnes vitiosi favi tollantur, et
cibus ex integro recens ponatur, deinde ut fumigentur. Prodesse etiam putat
apibus vetustate corruptis examen novum contribuere; quamvis periculosum sit ne
seditione consumantur, verumtamen adiecta multitudine laetantur. Sed ut
concordes maneant, earum apium quae ex alio domicilio transferuntur quasi
peregrinae plebis summoveri reges debent. Nec tamen dubium quin
frequentissimorum examinum favi, qui iam maturos habent pullos, transferri et
subici paucioribus debeant, ut tamquam novae prolis adoptione domicilia
confirmentur. Sed id cum fiet, animadvertendum est ut eos favos subiciamus
quorum pulli iam sedes suas adaperiunt, et velut opercula foraminum obductas
ceras erodunt exserentes capita. Nam
si favos immaturo foetu transtulerimus, emorientur pulli cum foveri desierint.
Saepe etiam vitio quod phagedainan Graeci vocant intereunt; siquidem cum sit
haec apium consuetudo ut prius tantum cerarum confingant quantum putent explere
posse, nonnumquam evenit, consummatis operibus cereis, ut dum examen
conquirendi mellis causa longius evagatur, subitis imbribus aut turbinibus in
silvis opprimatur, et maiorem partem plebis amittat. Quod ubi factum est,
reliqua paucitas favis conplendis non sufficit, tumque vacuae cerarum partes conputrescunt,
et vitiis paulatim serpentibus corrupto melle ipsae quoque apes intereunt. Id
ne fiat, vel duo populi coniungi debent, qui possint adhuc integras ceras
explere, vel si non est facultas alterius examinis, ipsos favos, antequam
putrescant, vacuis partibus acutissimo ferro liberare. Nam hoc quoque refert ne
admotum hebes ferramentum, quia non facile penetret, vehementius inpressum
favos sedibus suis commoveat, quod si factum est apes domicilium derelinquunt.
Est et illa causa interitus quod interdum continuis annis plurimi flores
proveniunt, et apes magis mellificiis quam fetibus student. Itaque nonnulli,
quibus minor est harum rerum scientia, magis fructibus delectantur, ignorantes
exitium apibus imminere, quae et nimio fatigatae opere plurimae pereunt, nec
ullis iuventutis supplementis confrequentatae novissime reliquae intereunt.
Itaque si tale ver incessit, ut et prata etiam parva floribus abundent,
utilissimum est tertio quoque die exiguis foraminibus relictis, per quae
<non> possint erepere>, alvorum exitus praecludi, ut ab opere
mellificii avocatae apes, quoniam non sperent se posse ceras omnis liquoribus
stipare, fetibus expleant.
|