|
Atque haec arator exsequi poterit, si non solum, quae rettuli, genera
pabulorum providerit, verum etiam copiam foeni, quo melius armenta tueatur,
sine quibus terram commode moliri difficile est; et ideo necessarius ei cultus
est etiam prati, cui veteres Romani primas in agricolatione tribuerunt. Nomen
quoque indiderunt ab eo, quod protinus esset paratum, nec magnum laborem
desideraret. M. quidem Porcius et illa commemoravit, quod nec tempestatibus
affligeretur, ut aliae partes ruris, minimique sumptus egens, per omnes annos
praeberet reditum, neque eum simplicem, cum etiam in pabulo non minus redderet,
quam in foeno. Eius igitur animadvertimus duo genera, quorum alterum est
siccaneum, alterum riguum. Laeto pinguique campo non desideratur influens
rivus, meliusque habetur foenum, quod suapte natura succoso gignitur solo, quam
quod irrigatum aquis elicitur, quae tamen sunt necessariae, si macies terrae
postulat. Nam et in densa et resoluta humo quamvis exili pratum fieri potest,
cum facultas irrigandi datur. Ac nec campus concavae positionis esse neque
collis praeruptae debet; ille, ne collectam diutius contineat aquam; hic, ne
statim praecipitem fundat. Potest tamen mediocriter acclivis, si aut pinguis est aut
riguus ager, pratum fieri. At planities maxime talis probatur, quae exigue
prona non patitur diutius imbres aut influentes rivos immorari, sed ut quis eam
supervenit humor, lente prorepit. Itaque si palus in aliqua parte subsidens
restagnat, sulcis derivanda est. Quippe aquarum abundantia atque penuria
graminibus aeque est exitio.
|