|
1. Quaenam esse causa videatur,
quamobrem terrae tremores fiant, non modo his communibus hominum sensibus
opinionibusque incompertum, sed ne inter physicas quidem philosophias satis
constitit, ventorumne vi accidant specus hiatusque terrae subeuntium an aquarum
subter in terrarum cavis undantium pulsibus fluctibusque, ita uti videntur existimasse
antiquissimi Graecorum, qui Neptunum seisichthona appellaverunt, an cuius aliae
rei causa alteriusve dei vi ac numine, nondum etiam, sicuti diximus, pro certo
creditum.
2. Propterea veteres Romani cum
in omnibus aliis vitae officiis tum in constituendis religionibus atque in dis
inmortalibus animadvertendis castissimi cautissimique, ubi terram movisse
senserant nuntiatumve erat, ferias eius rei causa edicto imperabant, sed dei
nomen, ita uti solet, cui servari ferias oporteret, statuere et edicere
quiescebant, ne alium pro alio nominando falsa religione populum alligarent.
3. Eas ferias si quis polluisset
piaculoque ob hanc rem opus esset, hostiam "si deo, si deae" immolabant,
idque ita ex decreto pontificum observatum esse M. Varro dicit, quoniam, et qua
vi et per quem deorum dearumve terra tremeret, incertum esset.
4. Sed de lunae solisque
defectionibus non minus in eius rei causa reperienda sese exercuerunt.
5. Quippe M. Cato, vir in
cognoscendis rebus multi studii, incerta tamen et incuriose super ea re
opinatus est.
6. Verba Catonis ex originum
quarto haec sunt: "Non lubet scribere, quod in tabula apud pontificem
maximum est, quotiens annona cara, quotiens lunae aut solis lumine caligo aut
quid obstiterit."
7. Usque adeo parvi fecit rationes
veras solis et lunae deficientium vel scire vel dicere.
|