|
1. Cum in
alienam familiam inque liberorum locum extranei sumuntur, aut per praetorem fit
aut per populum.
2. Quod
per praetorem fit, "adoptatio" dicitur, quod per populum,
"arrogatio".
3.
Adoptantur autem, cum a parente, in cuius potestate sunt, tertia mancipatione
in iure ceduntur atque ab eo, qui adoptat, apud eum, apud quem legis actio est,
vindicantur;
4.
adrogantur hi, qui, cum sui iuris sunt, in alienam sese potestatem tradunt
eiusque rei ipsi auctores fiunt.
5. Sed
adrogationes non temere nec inexplorate committuntur;
6. nam
comitia arbitris pontificibus praebentur, quae "curiata" appellantur,
aetasque eius, qui adrogare vult, an liberis potius gignundis idonea sit,
bonaque eius, qui adrogatur, ne insidiose adpetita sint, consideratur, iusque
iurandum a Q. Mucio pontifice maximo conceptum dicitur, quod in adrogando
iuraretur.
7. Sed
adrogari non potest, nisi iam vesticeps.
8.
"Adrogatio" autem dicta, quia genus hoc in alienam familiam transitus
per populi rogationem fit.
9. Eius
rogationis verba haec sunt: "Velitis, iubeatis, uti L. Valerius L. Titio
tam iure legeque filius siet, quam si ex eo patre matreque familias eius natus
esset, utique ei vitae necisque in eum potestas siet, uti patri endo filio est.
Haec ita, uti dixi, ita vos, Quirites, rogo."
10. Neque
pupillus autem neque mulier, quae in parentis potestate non est, adrogari
possunt: quoniam et cum feminis nulla comitiorum communio est et tutoribus in
pupillos tantam esse auctoritatem potestatemque fas non est, ut caput liberum
fidei suae commissum alienae dicioni subiciant.
11.
Libertinos vero ab ingenuis adoptari quidem iure posse Masurius Sabinus
scripsit.
12. Sed id
neque permitti dicit neque permittendum esse umquam putat, ut homines libertini
ordinis per adoptiones in iura ingenuorum invadant.
13.
"Alioquin", inquit "si iuris ista antiquitas servetur, etiam
servus a domino per praetorem dari in adoptionem potest."
14. Idque
ait plerosque iuris veteris auctores posse fieri scripsisse.
15.
Animadvertimus in oratione P. Scipionis, quam censor habuit ad populum de
moribus, inter ea, quae reprehendebat, quod contra maiorum instituta fierent,
id etiam eum culpavisse, quod filius adoptivos patri adoptatori inter praemia
patrum prodesset.
16. Verba
ex ea oratione haec sunt: "In alia tribu patrem, in alia filium suffragium
ferre, filium adoptivum tam procedere, quam si se natum habeat; absentis
censeri iubere, ut ad censum nemini necessus sit venire."
|