1.
Alfenus iureconsultus, Servii Sulpicii discipulus rerumque antiquarum non
incuriosus, in libro digestorum tricesimo et quarto, coniectaneorum autem
secundo: "in foedere," inquit "quod inter populum Romanum et Carthaginienses
factum est, scriptum invenitur, ut Carthaginienses quotannis populo Romano
darent certum pondus argenti puri puti, quaesitumque est, quid esset
"purum putum". Respondi"
inquit "ego "putum" esse valde purum, sicuti novum
"novicium" dicimus et proprium "propicium" augere atque
intendere volentes novi et proprii significationem."
2. Hoc ubi legimus, mirabamur
eandem adfinitatem visam esse Alfeno "puri" et "puti", quae
sit "novicii" et "novi";
3. nam si esset
"puricium", tum sane videretur dici quasi "novicium".
4. Id etiam mirum fuit, quod
"novicium" per augendi figuram dictum existimavit, cum sit
"novicium" non, quod magis novum sit, sed quod a "novo"
dictum sit inclinatumque.
5. His igitur assentimus, qui
"putum" esse dicunt a "putando" dictum et ob eam causam
prima syllaba brevi pronuntiant, non longa, ut existimasse Alfenus videtur, qui
a "puro" id esse factum scripsit.
6. "Putare" autem
veteres dixerunt vacantia ex quaque re ac non necessaria aut etiam obstantia et
aliena auferre et excidere et, quod esse utile ac sine vitio videretur,
relinquere.
7.
Sic namque arbores et vites et sic rationes etiam "putari" dictum.
8.
Verbum quoque ipsum "puto", quod declarandae sententiae nostrae causa
dicimus, non significat profecto aliud, quam id agere nos in re dubia
obscuraque, ut decisis amputatisque falsis opinionibus, quod videatur esse
verum et integrum et incorruptum, retineamus.
9.
Argentum ergo in Carthaginiensi foedere "putum" dictum est quasi
exputatum excoctumque omnique aliena materia carens omnibusque ex eo vitiis
detractis emaculatum et candefactum.
10.
Scriptum est autem "purum putum" non in Carthaginiensi solum foedere,
sed cum in multis aliis veterum libris, tum in Q. quoque Ennii tragoedia, quae
inscribitur Alexander, et in satira M. Varronis, quae inscripta est dis paides
hoi gerontes.
|