1.
Laberius in Lacu Averno mulierem amantem verbo inusitatius ficto
"amorabundam" dixit.
2. Id
verbum Caesellius Vindex in commentario lectionum antiquarum ea figura scriptum
dixit, qua "ludibunda" et "ridibunda" et
"errabunda" dicitur ludens et ridens et errans.
3.
Terentius autem Scaurus, divi Hadriani temporibus grammaticus vel nobilissimus,
inter alia, quae de Caeselli erroribus conposuit, in hoc quoque verbo errasse
eum scripsit, quod idem esse putaverit "ludens" et
"ludibunda", "ridens" et "ridibunda",
"errans" et "errabunda". "Nam
"ludibunda" " inquit "et "ridibunda" et
"errabunda" ea dicitur, quae ludentem vel ridentem vel errantem agit
aut simulat".
4. Sed
qua ratione Scaurus adductus sit, ut Caesellium in eo reprehenderet, non hercle
reperiebamus. Non est enim dubium, quin haec genere ipso dumtaxat idem significent,
quod ea demonstrant, a quibus producuntur. Quid esset autem ludentem agere vel
imitari, non intellegere videri maluimus quam insimulare eum tamquam ipsum
minus intellegentem.
5. Quin
magis Scaurum oportuit commentaria Caeselli criminantem hoc ab eo praeteritum
requirere, quod non dixerit, an quid et quantulum differret a
"ludibundo" "ludens" et "ridibundo"
"ridens" et "errabundo" "errans" ceteraque horum
similia, an a principalibus verbis paulum aliquid distarent, et quam omnino vim
haberet particula haec extrema eiusmodi vocabulis addita.
6. Hoc
enim fuit potius requirendum in istiusmodi figurae tractatu, sicuti requiri
solet in "vinulento" et "lutulento" et
"turbulento", vacuane et inanis sit istaec productio, cuiusmodi sunt,
quae paragogas Graeci dicunt, an extrema illa particula habeat aliquid suae
propriae significationis.
7. Cum
reprehensionem autem illam Scauri notaremus, in memoriam nobis rediit, quod
Sisenna in quarto historiarum eiusdem figurae verbo ita usus est.
"Populabundus" inquit "agros ad oppidum pervenit", quod
scilicet significat "cum agros popularetur", non, ut Scaurus in
consimilibus verbis ait, "cum populantem ageret" vel "cum
imitaretur".
8. Sed
inquirentibus nobis, quaenam ratio et origo esset huiuscemodi figurae
"populabundus" et "errabundus" et "laetabundus"
et "ludibundus" multorumque aliorum id genus verborum, evepibolos
hercle Apollinaris noster videri sibi ait particulam istam postremam, in quam
verba talia exeunt, vim et copiam et quasi abundantiam rei, cuius id verbum
esset, demonstrare, ut "laetabundus" is dicatur, qui abunde laetus
sit, et "errabundus", qui longo atque abundanti errore sit, ceteraque
omnia ex ea figura ita dici ostendit, ut productio haec et extremitas largam et
fluentem vim et copiam declararet.
|