|
1.
Redeuntes Graecia Brundisium navem advertimus. Ibi quispiam linguae Latinae litterator Roma a Brundisinis
accersitus experiundum sese vulgo dabat.
2.
Imus ad eum nos quoque oblectamenti gratia; erat enim fessus atque languens
animus de aestu maris.
3.
Legebat barbare insciteque Vergilii septimum, in quo libro hic versus est:
centum lanigeras mactabat rite bidentis,
4.
et iubebat rogare se, si quis quid omnium rerum vellet discere.
5.
Tum ego indocti hominis confidentiam demiratus: "docesne" inquam
"nos, magister, cur bidentes dicantur?"
6.
"Bidentes" inquit "oves appellatae, idcircoque
"lanigeras" dixit, ut oves planius demonstraret".
7.
"Posthac" inquam "videbimus, an oves solae, ut tu ais, bidentes
dicantur et an Pomponius, atellanarum poeta, in Gallis transalpinis erraverit,
cum hoc scripsit:
Mars, tibi voveo facturum, si umquam redierit,
bidenti verre,
8.
sed nunc ego a te rogavi, ecquam scias esse huiusce vocabuli rationem".
9.
Atque ille nihil cunctatus, sed nimium quantum audacter "oves" inquit
"bidentes" dictae, quod duos tantum dentes habeant".
10.
"Ubi terrarum, quaeso te," inquam "duos solos per naturam dentes
habere ovem vidisti? ostentum enim est et piaculis factis procurandum".
11.
Tum ille permotus mihi et inritatus "quaere" inquit "ea potius,
quae ex grammatico quaerenda sunt; nam de ovium dentibus opiliones
percontantur".
12.
Facetias nebulonis hominis risi et reliqui. P. autem Nigidius in libro, quem de
extis composuit, "bidentes" appellari ait non oves solas, sed omnes
bimas hostias, neque tamen dixit apertius, cur bidentes;
13.
sed, quod ultro existumabamus, id scriptum invenimus in commentariis quibusdam
ad ius pontificum pertinentibus "bidentes" primo dictas,
"d" littera inmissa, quasi biennes, tum longo usu loquendi corruptam
vocem esse et ex bidennibus bidentes factum, quoniam id videbatur esse dictu
facilius leniusque.
14.
Hyginus tamen Iulius, qui ius pontificum non videtur ignorasse, in quarto
librorum, quos de Vergilio fecit, "bidentes" appellari scripsit
hostias, quae per aetatem duos dentes altiores haberent.
15.
Verba illius ipsa posui: "Quae "bidens" est" inquit
"hostia, oportet habeat dentes octo, sed ex his duo ceteris altiores, per
quos appareat ex minore aetate in maiorem transcendisse". Haec Hygini opinio an vera sit, non
argumentis, sed oculis iudicari potest.
|