|
1.
Percontabar Apollinarem Sulpicium, cum eum Romae adulescentulus sectarer, qua
ratione diceretur "habeo curam vestri" aut "misereor
vestri" et iste casus "vestri" eo in loco quem videretur habere
casum rectum.
2. Is hic
mihi ita respondit: "Quaeris" inquit "ex me, quod mihi quoque
est iamdiu in perpetua quaestione. Videtur enim non "vestri" oportere
dici, sed "vestrum", sicuti Graeci locuntur: epimeloumai hymon,
kedomai hymon, in quo loco hymon aptius "vestrum" dicitur quam
"vestri" et habet casum nominandi, quem tu "rectum"
appellasti, "vos".
3. Invenio tamen" inquit
"non paucis in locis "nostri" atque "vestri" dictum,
non "nostrum" aut "vestrum". L. Sulla rerum gestarum libro
secundo:
"Quod si fieri potest, ut etiam nunc nostri vobis in mentem veniat, nosque
magis dignos credatis, quibus civibus quam hostibus utamini quique pro vobis
potius quam contra vos pugnemus, neque nostro neque maiorum nostrorum immerito
nobis id continget."
4. Terentius in Phormione:
ita plerique ingenio sumus omnes, nostri nosmet paenitet.
5. Afranius in togata:
nescioqui nostri miseritust tandem deus.
6. Et Laberius in Necyomantia:
dum diutius detinetur, nostri oblitus est.
7. "Dubium porro"
inquit "non est, quin eodem haec omnia casu dicantur: "nostri
paenitet," "nostri oblitus est", "nostri misertus
est", quo dicitur: "mei paenitet", "mei misertus est",
"mei oblitus est".
8. "Mei" autem casus
interrogandi est, quem "genetivum" grammatici vocant, et ab eo declinatur,
quod est "ego"; huius deinde plurativum est "nos". ["Tui"
aeque declinatur ab eo, quod est "tu"; huius itidem plurativum est
"vos".]
9.
Sic namque Plautus declinavit in Pseudolo in hisce versibus:
si ex te tacente fieri possem certior,
ere, quae miseriae te tam misere macerent,
duorum labori ego hominum parsissem lubens:
mei te rogandi et tis respondendi mihi.
"Mei" enim Plautus hoc in loco non ab eo dixit, quod est
"meus", sed ab eo, quod est "ego".
10.
Itaque si dicere velis "patrem mei" pro "patrem meum", quo
Graeci modo ton patera mou dicunt, inusitate quidem, sed recte profecto eaque
ratione dices, qua Plautus dixit "labori mei" pro "labori
meo".
11.
Haec autem ipsa ratio est in numero plurativo, qua Gracchus "misereri
vestrum" dixit et qua M. Cicero "contentio vestrum" et
"contentione nostrum" dixit quaque item ratione Quadrigarius in annali
undevicesimo verba haec posuit: "C. Mari, ecquando te nostrum et
reipublicae miserebitur!" Cur igitur Terentius "paenitet
nostri", non "nostrum", et Afranius "nostri miseritus
est", non "nostrum"?
12.
Nihil hercle" inquit "mihi de ista re in mentem venit, nisi
auctoritas quaedam vetustatis non nimis anxie neque superstitiose loquentis.
Nam sicuti multifariam scriptum est "vestrorum" pro
"vestrum", ut in Plauti Mostellaria in hoc versu:
verum illuc esse maxima pars vestrorum intellegit,
cum vellet "maxima pars" dicere "vestrum", ita nonnumquam
"vestri" quoque dictum est pro "vestrum".
13.
Sed procul dubio, qui rectissime loqui volet, "vestrum" potius
dixerit quam "vestri".
14.
Et idcirco inportunissime" inquit "fecerunt, qui in plerisque
Sallusti exemplaribus scripturam istam sincerissimam corruperunt. Nam cum ita
in Catilina scriptum esset: "Saepe maiores vestrum miseriti plebis Romanae",
"vestrum" obleverunt et "vestri" superscripserunt. Ex quo
in plures libros mendae istius indoles manavit."
15.
Haec memini mihi Apollinarem dicere, eaque tunc ipsa, ita ut dicta fuerant,
notavi.
|